Ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια της ελληνικής οικονομίας είναι το επενδυτικό κενό. Πρόκειται για μια κοινή δήλωση που έχει τις ρίζες της στη 10ετή κρίση που πέρασε η Ελλάδα, αλλά οι συνέπειές της είναι ορατές και σήμερα. Επομένως, θα πρέπει να γίνουν μια σειρά από ενέργειες για να αλλάξει αυτή η κατάσταση και να φτάσει η Ελλάδα – ήδη σε πρώτη φάση – στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Υπάρχουν πολλοί οικονομικοί οργανισμοί –τόσοι διεθνείς όσο και εθνικοί– που εγείρουν επειγόντως αυτό το ζήτημα. Είναι λοιπόν μια από τις διαρθρωτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία, παρόλο που η επενδυτική δυναμική τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει θετική τάση. Ως εκ τούτου, η υποχρησιμοποίηση του Ταμείου Ανασυγκρότησης από την κυβέρνηση της ΝΔ το 2023 δημιουργεί ανησυχίες για την προοδευτικότητα της κατάστασης.

Ελληνική οικονομία: Αβεβαιότητα για την ανάπτυξη ιδεών το 2024

Κριτική και κακή απόδοση

Άλλωστε, όπως δείχνει η έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού στη Βουλή για το τρίτο τρίμηνο του έτους, η χρήση του Ταμείου Ανασυγκρότησης είναι στρατηγικής σημασίας για τη μετατροπή της ελληνικής οικονομίας σε ένα εξωστρεφές παραγωγικό μοντέλο, το οποίο λαμβάνει επίσης υπόψη πλεονεκτήματα του πράσινου μετασχηματισμού, του ψηφιακού μετασχηματισμού και της ψηφιακής μεταρρύθμισης του κράτους και του δημόσιου τομέα και της κοινωνικής συνοχής. «Αν και οι συνολικές επενδύσεις σε πάγια στοιχεία ενεργητικού παρουσίασαν σημαντική αύξηση τα τελευταία 2 χρόνια, το επενδυτικό κενό σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ εξακολουθεί να είναι μεγάλο.

Οι επιχειρηματικές (παραγωγικές) επενδύσεις έχουν πολύ θετικό αντίκτυπο στην οικονομία γιατί, εκτός από νέες θέσεις εργασίας, περιλαμβάνουν και νέες τεχνολογίες που αυξάνουν την παραγωγικότητα του εργατικού δυναμικού. Τα παραπάνω σχετίζονται με την πορεία απορρόφησης κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Ωστόσο, οι προβλέψεις για φέτος προβλέπουν {αποτέλεσμα} χαμηλότερο από 1,5 δισ. ευρώ, κάτι που δεν είναι μόνο ενθαρρυντικό. Αναμένεται ότι φέτος, αντί του στόχου των 3,66 δισ. ευρώ, οι δαπάνες θα ανέλθουν σε κάτι περισσότερο από 2 δισ. ευρώ (οι δαπάνες για το 2022 ανήλθαν σε 2,843 δισ. ευρώ, ο στόχος για το 2023 ανήλθαν σε 3,662 δισ. ευρώ με νέα αποθεματικά 2,072 ευρώ δισεκατομμύρια ευρώ). Επισήμως, ο στόχος για το 2024 είναι 3,617 δισ. ευρώ.

Αμφιβολίες για γρήγορη {εφαρμογή}

Ως εκ τούτου, αναμένεται ότι η {εφαρμογή} του σχεδίου του Ταμείου Ανασυγκρότησης θα ενισχύσει τις προσπάθειες για τη μείωση του επενδυτικού κενού της χώρας. Όπως είπε ο νέος επικεφαλής του Γραφείου Τσουκαλά, Γιάννης Τσουκαλάς, αυτή τη στιγμή οι επενδύσεις στην Ελλάδα αγγίζουν το 13,7%, δηλαδή 9 μονάδες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Ο κ. Τσουκαλάς αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκης επιτάχυνσης των πόρων στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης. Η έκθεση δείχνει ότι οι μεγαλύτερες μηνιαίες διακυμάνσεις στις συνολικές δαπάνες σημειώνονται την περίοδο από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο του 2023, γεγονός που αντικατοπτρίζει την παράταση της προεκλογικής περιόδου με όλες τις σχετικές συνέπειες της εκπλήρωσης των απαραίτητων προϋποθέσεων για τη δαπάνη των κονδυλίων.

Αν και συνολικά η απορρόφηση των πόρων του Ταμείου είναι σύμφωνη με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και η απορρόφηση είναι υψηλή στο δανειακό μέρος του Ταμείου, είναι εξαιρετικά σημαντικό η χρηματοδότηση από το τμήμα επιχορήγησης του Ταμείου να ρέει πολύ γρήγορα το 2024, κυρίως επειδή οι επενδύσεις από τη φύση τους συνεπάγονται καθυστερήσεις στο σχεδιασμό και την υλοποίηση.

Επενδυτικό προβληματισμός

Εκτός από τα παραπάνω, σημαντικό θέμα είναι οι επενδύσεις. Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών έχει θέσει φιλόδοξο στόχο για επενδυτικό κοστούς 12,17 δισ. ευρώ το 2024, επίπεδα που δεν είχαν δει πριν από τα μνημόνια για την ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με το λογοτεχνία του προϋπολογισμού, οι επενδύσεις θα πρέπει να αυξηθούν πάνω από 15% και το επόμενο έτος. Αυτός είναι ένας από τους πιο αισιόδοξους στόχους για την επόμενη χρονιά.

Οι επενδυτικοί πόροι του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων θα πρέπει να αυξηθούν σε 12,167 δισ. ευρώ το 2024 από 10,822 δισ. ευρώ το 2023. 8,55 δισ. ευρώ δαπανών το 2024 θα προέλθουν από το εθνικό και συγχρηματοδοτούμενο μέρος και 3,62 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανασυγκρότησης. Το 2024 η ετήσια επενδυτική δυναμική θα πρέπει να ανέλθει στο 15,1%.

Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι ο προϋπολογισμός για το 2023 προέβλεπε και επενδύσεις 15%, και τελικά η υλοποίηση ανήλθε μόλις στο 7%!

Δεν είναι προφανές ότι πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για να γίνουν οι επενδυτικές προσπάθειες στην Ελλάδα «σε καλό δρόμο» προκειμένου να εισαχθούν πρόσθετα κεφάλαια για την ενίσχυση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.