Στην πραγματικότητα, αυτό εξακολουθεί να είναι το μεγαλύτερο προβληματισμός για τους πολίτες, καθώς οι υψηλές τιμές των τροφίμων είναι ο νέος κανόνας, τα καθημερινά μενού διακοσμούνται όλο και περισσότερο με φθηνότερα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και, φυσικά, περισσότερα προϊόντα που έχουν σχεδόν παρέλθει η ημερομηνία λήξης τους, γιατί από την 1η Μαρτίου που θα υποβάλουν προσφορές επιτρέπονται για προϊόντα που έχουν τιμολογηθεί πρόσφατα, εφόσον είναι εντός 1 έως 30 ημερών από την ημερομηνία λήξης τους.

Συνάφεια: Οι τιμές των τροφίμων σε Ελλάδα και Ευρώπη είναι πονοκέφαλος [γράφημα]

Η νέα ηθική στις καταναλωτικές συνήθειες έχει ήδη αντικατοπτριστεί στη ραγδαία αύξηση του ποσοστού των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας που καταλήγουν στα οικιακά καλάθια ως {αποτέλεσμα} των μεγάλων αυξήσεων τιμών που σημειώθηκαν στα ράφια των σούπερ μάρκετ τα τελευταία χρόνια.

Και αυτό δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, μάλλον οι Έλληνες είναι από τους τελευταίους που «βλέπουν» την αξίας σε φθηνότερες ιδιωτικές ετικέτες. Σύμφωνα με στοιχεία PLMA που βασίζονται στην έρευνας της NielsenIQ, το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας σε 17 ευρωπαϊκές χώρες αυξήθηκε στο 38,5% το 2023, με πωλήσεις στην Πολωνία 340 δισεκατομμυρίων ευρώ και συνολικό κύκλο εργασιών στο οργανωμένο λιανικό εμπόριο 883 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Το 2023 στην Ελλάδα, ο όγκος πωλήσεων προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας αντιστοιχεί σε 31,3%, ενώ ως προς την αξίας πωλήσεων σύμφωνα με τα στοιχεία της PLMA αγγίζει το 24%, αν και η Circana αναφέρει μερίδιο 26,3%. Τα αντίστοιχα ποσοστά το 2022 ήταν 31% και 23,6%. Ωστόσο, σε σχέσης με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, φαίνεται ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης αυτής της κατηγορίας.

Ταυτόχρονα, με τον πληθωρισμό των τροφίμων να παραμένει υψηλός (8,3% τον Ιανουάριο του 2024), το Υπουργείο Ανάπτυξης αποφάσισε να εξαιρέσει 44 κατηγορίες προϊόντων από την απαγόρευση των διαφημιστικών εκστρατειών για περίοδο 3 μηνών, υπό την προϋπόθεση ότι πλησιάζουν την ημερομηνία λήξης τους. .

Όλα – φυσικά – προέρχονται από τον κλάδο των τροφίμων και η πώληση σε πώληση απαιτεί ειδική σήμανση με την ένδειξη «Προϊόν κοντά στην ημερομηνία λήξης».

Η υπουργική απόφασης καθορίζει πόσες μέρες πριν το τέλος του βίου μπορεί να γίνει προσφοράς. Αυτή η περίοδος κυμαίνεται από 1 ημέρα έως 30 ημέρες, με τη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων να κυμαίνεται από 10 έως 20 ημέρες. 14 από αυτές τις κατηγορίες έχουν περίοδο από 1 έως 5 ημέρες και 28 κατηγορίες έχουν περίοδο από 10 έως 30 ημέρες πριν τη λήξη τους.

Όπως φαίνεται από τη λίστα των ειδών που υπόκεινται σε τρίμηνο «μπλοκάρισμα» στις προσφορές, εάν οι αναπροσαρμογές πραγματοποιήθηκαν μετά τις 10 Ιανουαρίου 2024, μόνο δύο είδη εξαιρούνται από τις κοντόφθαλμες προσφορές: το βρεφικό γάλα και το κρασί.

Τέρπον μετά ωφελιμισμού

Αυτό αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του φαινομένου της σπατάλης τροφίμων ή της καταστροφής των προμηθειών που θα μπορούσαν να διατεθούν στους ενδιαφερόμενους καταναλωτές σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές, αναφέρουν πηγές του υπουργείου Ανάπτυξης.

Ουσιαστικά, «το θέμα που αφορά τους οργανωμένους εμπόρους λιανικής και που τέθηκε στις διαπραγματεύσεις του υπουργείου με την Ένωση Υπεραγορών Ελλάδος (ΕΣΕ) έχει επιλυθεί.

Συνήθως, οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ εφαρμόζουν μειώσεις τιμών 30% – 50% στα τρόφιμα των οποίων η ημερομηνία λήξης έχει παρέλθει, κάτι που θεωρητικά είναι ένα είδος προώθησης, χωρίς όμως τη {συμμετοχή} προμηθευτών. Σύμφωνα με το γράμμα του νόμου και της πρακτικής, μια τέτοια προσφοράς αναγνωρίστηκε πριν από την τροποποίηση της Υπουργικής Απόφασης. Έτσι, εάν η τιμή του γάλακτος αυξανόταν, τα σούπερ μάρκετ δεν θα μπορούσαν να βάλουν αυτοκόλλητο “-50%” καθώς πλησίαζε η ημερομηνία λήξης του, κάτι που μπορούν να κάνουν τώρα.

Σε κάθε {περίπτωση}, και ειδικά σε μια εποχή που το κοστούς ζωής είναι στα ύψη όλων των εποχών, η σπατάλη τροφίμων στην Ελλάδα είναι τεράστια. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο πετιούνται 190 κιλά τρόφιμα ιδιωτικής και βιομηχανικής χρήσης, ενώ κατά μέσο όρο πετιούνται 89 κιλά τρόφιμα κατά κεφαλήν, εκ των οποίων τα 38,7 είναι βρώσιμα.

Την ίδια ώρα, όμως, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, κάθε δέκατος κάτοικος της Ελλάδας ζει σε κατάσταση «επισιτιστικής ανασφάλειας». Ως «διατροφική ανασφάλεια» ορίζεται η αδυναμία να συμπεριλάβει κανείς στη διατροφή του κοτόπουλο, ψάρι, κρέας ή λαχανικά ίδιας θρεπτικής αξίας κάθε δεύτερη μέρα. Τα υψηλότερα ποσοστά παρατηρούνται στους νέους ηλικίας 16-24 ετών και άνω των 65 ετών.