Παλαιότερα, το πιο σημαντικό είναι η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στη χώρα μας λόγω της δημογραφικής πίεσης, της γήρανσης της κοινωνίας, αλλά και της αύξησης του προσδόκιμου ζωής.

Το θέμα θα αντιμετωπιστεί το 2027 βάσει μελέτης του Αναλογιστικού Γραφείου, που εκπονείται κάθε τρία χρόνια και θα αντικατοπτρίζει, όπως δείχνουν τα νούμερα, την αύξηση του προσδόκιμου ζωής, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης.

Με την ισχύουσα διάταξη του Νόμου Κατρούγκαλου, η οποία δεν έχει καταργηθεί, από την 1η Ιανουαρίου 2024, τα όρια ηλικίας επαναφέρονται κάθε τρία χρόνια, με βάση πάντα το προσδόκιμο ζωής. Από το 2010 έως το 2015, παρατηρήσαμε αύξηση του προσδόκιμου ζωής (περίπου 7 έως 12 μήνες). Ωστόσο, δεν υπήρξε αντίστοιχη αύξηση μεταξύ 2015 και 2020. Πράγματι, τα τελευταία χρόνια λόγω της πανδημίας το προσδόκιμο ζωής έχει μειωθεί, οπότε σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας δεν χρειάζεται προς το παρόν να ξεκινήσει συζήτηση για αύξηση του γενικού ορίου συνταξιοδότησης. Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται σε ασφαλή ζώνη γιατί, υπό την πίεση της Τρόικας, τα όρια ηλικίας αυξήθηκαν κατά 2 χρόνια – στα 67 και στα 62 – από την 1η Ιανουαρίου 2013, κάτι που είναι πολύ μεγαλύτερο από την αύξηση που θα προέκυπτε από Η {εφαρμογή} του νόμου του 2010, επίσης, ο Νόμος 4336/2015 αύξησε κατακόρυφα όλες τις ενδιάμεσες ηλικίες συνταξιοδότησης. Ένα άλλο επιχείρηματα για να μην ξεκινήσει μια συζήτηση είναι ότι η Ελλάδα έχει την υψηλότερη ηλικία συνταξιοδότησης στην ΕΕ. μαζί με τη Γαλλία (67 και 62 μετά τη μεταρρύθμιση του Μακρόν) και την Ιταλία (67 και 64).

Υποδεικνύουν 68,5 χρόνια

Ωστόσο, η τελευταία έκθεση της ΕΕ (Eurostat Aging Report Group 2024) δείχνει στις προβλέψεις της για την Ελλάδα αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά 7-8 μήνες από το 2024 έως το 2030 και δείχνει αύξηση του ορίου ηλικίας για τη χώρα μας στα 68,5 έτη – από το τρέχον 67 – το 2030.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Eurostat, η Ελλάδα, η οποία έχει γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης 67 ετών το 2024 και 62 ετών σε {περίπτωση} πρόωρης συνταξιοδότησης, θα πρέπει να αυξήσει αυτό το γενικό όριο κατά ενάμιση χρόνο σε 68,5 το 2030, και σε {περίπτωση} πρόωρη σύνταξη κατά ένα έτος και τρεις μήνες, σε ηλικία 63,3 ετών.

Οι δημογραφικές προβλέψεις δείχνουν ότι το 2050 το γενικό όριο ηλικίας στη χώρα μας θα πρέπει να είναι τα 70,5 έτη και για την πρόωρη συνταξιοδότηση – 65,5, ενώ το 2070 το όριο ηλικίας θα πρέπει να είναι 72,5 και για την πρόωρη συνταξιοδότηση τα 67,5 έτη. Αυτό σημαίνει ότι οι σημερινοί νέοι που εισέρχονται στην αγοράστρια εργασίας θα πρέπει να παραμείνουν στην αγοράστρια εργασίας περισσότερο, μέχρι τη συνταξιοδότηση.

Την προσαρμογής των ορίων ηλικίας δεν αποκλείει ο Δρ Βασίλης Μπέτσης από το Πάντειο Ακαδημαϊκό ίδρυμα, εκφράζοντας την ανησυχία του για τα δημογραφικά στοιχεία που προκύπτουν από τη μείωση των γεννήσεων: «Δημογραφικές προβλέψεις και περιπτώσεις απασχόλησης που έχει ήδη στείλει η Ε.Ε. στη χώρα μας δείχνουν ότι το 2024 δεν θα έχουμε προβληματισμός γιατί δεν έχει αυξηθεί το προσδόκιμο ζωής» τονίζει ο κ. Μπέτσης και συνεχίζει: «Ωστόσο, η έκθεση της ΕΕ για τις συνταξιοδοτικές δαπάνες που αποκαλύφθηκαν πρόσφατα άλλαξε κάποιες υποθέσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι προηγούμενες προβλέψεις έδειχναν ότι το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται κατά ένα χρόνο κάθε 10 χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι βάσει νόμου το όριο ηλικίας πρέπει να αυξάνεται κατά 4-5 μήνες κάθε τρία χρόνια. Ωστόσο, οι τελευταίες προβλέψεις δείχνουν ότι το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται κατά 1,3 χρόνια κάθε 10 χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι το όριο ηλικίας θα πρέπει να αυξάνεται κατά 8 μήνες κάθε τρία χρόνια. Δεν αποκλείω λοιπόν μετά το 2027 να πρέπει να προσαρμόσουμε τα όρια με κάποιο τρόπο.

Την ίδια στιγμή, η ίδια έκθεση της ΕΕ δείχνει μείωση των δαπανών για συντάξεις για το 2024 στο 13% του ΑΕΠ από 14,5%. Αυτό οφείλεται στις ενέργειες που έχουν ήδη γίνει, δηλαδή στην αύξηση των ορίων ηλικίας, αλλά και στην ωρίμανση του νόμου Κατρούγκαλου, που προβλέπει ως επί το πλείστον χαμηλότερες συντάξεις. Για να είναι βιώσιμο το ασφαλιστικό σύστημα, δηλαδή να μην αυξηθεί η γήρανση του πληθυσμού, είναι απαραίτητο να αυξηθεί το ποσοστό γονιμότητας, κάτι που μάλλον θα παραμείνει απατηλό προσδοκία. Η μετανάστευση δεν μπορεί να λύσει το προβληματισμός γιατί έχει βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Ευρωπαϊκή Ένωση. και ο ΟΟΣΑ εκτιμούν ότι στην Ελλάδα, μέχρι το 2070, λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ζωής, το όριο ηλικίας θα πρέπει να αυξηθεί κατά 5,5 χρόνια…».

Καμία ανάπτυξη ιδεών

Από την πλευρά τους, αρμόδιοι Έλληνες αξιωματούχοι αποκλείουν το ενδεχόμενο να αυξηθεί ξανά το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, τουλάχιστον τα επόμενα χρόνια, καθώς η χώρα μας συγκαταλέγεται αυτή τη στιγμή στις κορυφαίες χώρες της Ε.Ε. όσον αφορά τη γενική ηλικία συνταξιοδότησης, αλλά και τη μέση πραγματική ηλικία συνταξιοδότησης από την ενεργό επαγγελματική ζωή.

Ο αναπληρωτής υπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Πάνος Τσακλόγλου τόνισε πρόσφατα: «Η χώρα μας έχει ρυθμίσεις που συνδέουν το όριο σύνταξης με το προσδόκιμο ζωής των 65 ετών. Δεν θα υπάρξει καμία αλλαγή εδώ για τα επόμενα τρία χρόνια, καθώς τα κέρδη από τα προηγούμενα χρόνια και το προσδόκιμο ζωής των ηλικιωμένων ουσιαστικά σταμάτησαν κατά τα χρόνια της πανδημίας».

Πώς θα προσεγγίσει όμως το υπουργείο Εργασίας το ενδεχόμενο αύξησης των ορίων ηλικίας τα επόμενα χρόνια; Σύμφωνα με τις πληροφορίες, θα εξεταστούν δύο σενάρια, κατά το παραδείγματα ευρωπαϊκών χωρών που χρησιμοποιούν το ίδιο σύστημα σύνδεσης του προσδόκιμου ζωής με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης. Πρώτον, τα όρια μπορούν να αυξηθούν ελαφρώς, από έναν έως τρεις μήνες το χρόνο, ώστε να μην γίνεται αισθητή η επιβάρυνση. Δεύτερον, θα περιμένουν μέχρι να αυξηθεί το προσδόκιμο ζωής κατά ένα ολόκληρο έτος για να αυξήσουν ανάλογα τα όρια. Ωστόσο, οι ασφαλιστικοί εκφράζουν επιφυλάξεις, τονίζοντας ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε «ζώνη ασφαλείας» καθώς τα ηλικιακά όρια έχουν αυξηθεί δραματικά τα προηγούμενα χρόνια.

«Έχουμε προεξοφλήσει τις δεσμεύσεις που κάναμε σε σχέσης με την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης – και 15 και πλέον χρόνια νωρίτερα», σημειώνει ο ειδικός σε θέματα εργασίας και ασφάλισης, Δημήτρης Μπούρλος. «Επομένως, δεν υπάρχει λόγος να αυξήσουμε περαιτέρω τα όρια ηλικίας όταν είμαστε ήδη μεταξύ των χωρών με τα υψηλότερα όρια στην Ευρώπη».