Η DBRS εντοπίζει ένα σοβαρό ασφαλιστικό χάσμα στην Ευρώπη σε μια εποχή που η περιοχή μπορεί να πληγεί από προειδοποιήσεις ειδικών σχετικά με την αυξανόμενη συχνότητα και τη σοβαρότητα των καταστροφικών γεγονότων.

Ειδικότερα, η ειδική ανάλυση κειμένου του σπιτιού υπενθυμίζει ότι τον Απρίλιο του περασμένου έτους, η Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus και ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός δημοσίευσαν την European State of the Climate Report 2023 (ESOTC 2023), η οποία σκιαγράφησε την κλίμακα των έντονων καιρικών φαινομένων που συνέβησαν στην Ευρώπη το 2023.

Έρχονται ακραίες θερμοκρασίες σε Ελλάδα και Ευρώπη

Σύμφωνα με την έκθεση, μακροπρόθεσμα, τα καιρικά φαινόμενα θα γίνουν πιο συχνά και πιο έντονα, αυξάνοντας ενδεχομένως τις οικονομικές απώλειες για την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Στο πλαίσιο αυτό, γίνεται ολοένα και πιο σημαντικό να μειωθεί το ασφαλιστικό χάσμα (η διαφορά μεταξύ οικονομικών ζημιών και ασφαλισμένων ζημιών), το οποίο παραμένει σχετικά μεγάλο κατά μέσο όρο στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ), σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύονται από την European Insurance and Pensions. Αρχή (EIOPA ).

Μια επίλυση είναι οι αποτελεσματικές συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, παρόμοιες με αυτές που έχουν εφαρμοστεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και θα μπορούσαν να εξαπλωθούν σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Αυξάνεται η ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων

Μια πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος δείχνει ότι οι ετήσιες οικονομικές απώλειες στην Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω ακραίων καιρικών και κλιματικών φαινομένων έχουν φθάσει σε υψηλό {επίπεδο} ρεκόρ 59 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2021 και 52 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2022.

Το 2021, η συντριπτική πλειονότητα των οικονομικών απωλειών προκλήθηκε από πλημμύρες, ενώ το 2022 η πλειονότητα των απωλειών προήλθε από κύματα καύσωνα, κύματα κρύου, ξηρασίες και πυρκαγιές.

Αυτές οι απώλειες ήταν διαχειρίσιμες, αλλά καθώς αυξάνονται τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που επηρεάζουν άμεσα τη συχνότητα και την κλίμακα των καταστροφών, οι οικονομικές απώλειες αναμένεται να αυξηθούν με την πάροδο του χρόνου.

Επιπλέον, η έκθεση ESOTC 2023 παρέχει ορισμένες σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τα καταστροφικά γεγονότα που συνέβησαν στην Ευρώπη το 2023 σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, η Ευρώπη το 2023 είδε τον υψηλότερο αριθμό ημερών με σοβαρό ακραίο θερμικό στρες, τη μεγαλύτερη πυρκαγιά που έχει καταγραφεί και τις υψηλότερες ροές ποταμών.

Το «παρατεταμένο καλοκαίρι» του 2023 (Ιούνιος έως Σεπτέμβριος) χαρακτηρίστηκε από ακραίες καιρικές συνθήκες που οδήγησαν σε καύσωνες, πυρκαγιές, ξηρασίες και πλημμύρες. Τον Ιούλιο του 2023, το 41% ​​της νότιας Ευρώπης αντιμετώπισε σοβαρό θερμικό στρες και ανεπάρκειες βροχοπτώσεων, που οδήγησαν σε σοβαρή ξηρασία, ειδικά στην Ιβηρική Χερσόνησο.

Πυρκαγιές παρατηρήθηκαν σε όλη την Ευρώπη, κυρίως στην Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία και την Ελλάδα. Ο τελευταίος είδε πραγματικά τη μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ιστορία, που έπληξε μια έκταση περίπου 96.000 εκταρίων.

Οι πλημμύρες αναμένεται να είναι ένα από τα πιο δαπανηρά κλιματικά γεγονότα το 2023, επηρεάζοντας πολλές χώρες όπως η Ιταλία, η Σλοβενία, η Ελλάδα, η Βουλγαρία, η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο ρόλος του ασφαλιστικού κλάδου και οι πιθανές συνέπειες για τη φήμη

Ο ασφαλιστικός τομέας θα μπορούσε να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην άμβλυνση των πιέσεων που σχετίζονται με το κλίμα και τις καιρικές συνθήκες, καθώς και στην παροχή κινήτρων για την {εφαρμογή} μέτρων προσαρμογής για τη μείωση της ευπάθειας των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στον κίνδυνο καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα. Ωστόσο, πολλές από αυτές τις ζημίες παραμένουν επί του παρόντος ανασφάλιστες.

Η EIOPA επιβεβαίωσε ότι παραμένει σημαντικό κενό στην ασφαλιστική κάλυψη κατά τη σύγκριση των οικονομικών ζημιών με τις ασφαλισμένες ζημίες που προκαλούνται από καταστροφικά καιρικά φαινόμενα.

Σύμφωνα με το 2023 Disaster Insurance Gap Dashboard, κατά μέσο όρο περίπου το 27% των συνολικών οικονομικών απωλειών που προκαλούνται από ακραία καιρικά φαινόμενα είναι ασφαλισμένο στην Ευρώπη.

Κενό προστασίας στην Ελλάδα

Ακόμη μεγαλύτερο χάσμα προστασίας αναφέρθηκε στην Ελλάδα και την Ιταλία, όπου οι ασφαλισμένες ζημίες αντιστοιχούσαν σε μόλις 1% και 3% αντίστοιχα του συνόλου των αναφερόμενων οικονομικών ζημιών λόγω ακραίων καιρικών συνθηκών. Εν τω μεταξύ, η Ιταλία κατέγραψε την τρίτη μεγαλύτερη οικονομική απώλεια από φυσικές καταστροφές, μετά τη Γερμανία και τη Γαλλία.

Το κλείσιμο του ασφαλιστικού κενού μπορεί να είναι δύσκολο να επιτευχθεί. Διατηρώντας συνολικά υψηλά επίπεδα ασφαλιστικής κερδοφορίας, αρκετές μεγάλες ευρωπαϊκές ασφαλιστικές εταιρείες ανέφεραν αυξανόμενο αντίκτυπο των ζημιών από φυσικές καταστροφές το 2023 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.

Σύμφωνα με την DBRS, η αύξηση της συχνότητας και της σοβαρότητας των καταστροφικών γεγονότων πιθανότατα θα ωθήσει τις ασφαλιστικές εταιρείες να αυξήσουν τις τιμές, με {αποτέλεσμα} τη μείωση της προσιτότητας, η οποία δεν συμβάλλει στη μείωση του χάσματος κάλυψης.

Αντιμέτωπες με μειωμένη διάθεση κινδύνου λόγω υψηλών κεφαλαιακών περιορισμών και αυστηρότερων συνθηκών και ευκαιριών στην αντασφαλιστική αγοράστρια, οι εταιρείες μπορούν τελικά να επιλέξουν να αποφύγουν την ασφάλιση περιοχών με αυξημένο κίνδυνο ακραίων κλιματικών και καιρικών φαινομένων.

Μια τέτοια κίνηση θα είχε δυνητικά αρνητικές επιπτώσεις στην εικόνα για τον ευρύτερο ασφαλιστικό κλάδο. Με τη {διατήρηση} αυστηρών προτύπων αναδοχής και την ανάπτυξη ιδεών νέων πλαισίων διαχείρισης κινδύνων για την αποτελεσματικότερη ενσωμάτωση των κλιματικών κινδύνων, οι ασφαλιστές θα πρέπει να μπορούν να συνεχίσουν να διαδραματίζουν τον ρόλο τους ως βασικός συντελεστής στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής.

Για να βελτιώσουν την οικονομική προσιτότητα και να αποφύγουν μια ασφαλιστική κρίση, οι ασφαλιστικές εταιρείες θα μπορούσαν να προσφέρουν κίνητρα στους ασφαλισμένους που εφαρμόζουν μέτρα προσαρμογής και μετριασμού του κινδύνου για τη μείωση των φυσικών κινδύνων που συνδέονται με τα ακίνητά τους.

Συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ)

Μια άλλη επίλυση για τα κενά προσιτότητας και κάλυψης θα μπορούσε να είναι η ενθάρρυνση συστημικών ασφαλιστικών προγραμμάτων ή συνεργασιών μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα για τη συμπλήρωση των απαιτήσεων που καταβάλλονται από τις ασφαλιστικές εταιρείες. Παρόμοια ασφαλιστικά εκπαιδευτικά προγράμματα έχουν ήδη εφαρμοστεί σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες.

Σε κάποιο σημαντικό σημείο, θα μπορούσε να εφαρμοστεί ένα σύστημα ασφάλισης σε ολόκληρη την ΕΕ, αλλά επί του παρόντος τα κονδύλια της ΕΕ επικεντρώνονται περισσότερο στην ανακούφιση από καταστροφές και στα κίνητρα για προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.

Στην Ισπανία, για παραδείγματα, η κρατική Consorcio de Compensación de Seguros (CCS) διαχειρίζεται ένα ασφαλιστικό σύστημα που καλύπτει έκτακτους κινδύνους όπως πλημμύρες, σεισμούς και ανεμοθύελλες. Η CSS δεν λαμβάνει δημόσιους πόρους, αλλά εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της εισπράττοντας εισφορές μέσω υποχρεωτικής προσαύξησης που καταβάλλουν οι ασφαλισμένοι στα τακτικά τους ασφαλιστήρια συμβόλαια και με τη σύσταση εξισωτικού αποθεματικού.

Στη Γαλλία, η Caisse Centrale de Reassurance είναι ο δημόσιος αντασφαλιστής που παρέχει ασφάλιση έναντι εξαιρετικών κινδύνων. Το πρόγραμμα αντασφάλισης που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση καλύπτει τον κίνδυνο φυσικών καταστροφών και η κάλυψη πρέπει να περιλαμβάνεται στα τακτικά ασφαλιστήρια συμβόλαια περιουσίας που προσφέρουν οι ασφαλιστικές εταιρείες.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Flood Re είναι μια αντασφαλιστική εταιρεία που ιδρύθηκε για να επιτρέπει στις ασφαλιστικές εταιρείες να ασφαλίζονται έναντι ζημιών που προκαλούνται από πλημμύρες. Έχει σχεδιαστεί ως μη κερδοσκοπικό ταμείο που ανήκει και διαχειρίζεται ο ασφαλιστικός κλάδος. Το Flood Re χρηματοδοτείται από τον ασφαλιστικό κλάδο και αναμένεται να διαρκέσει έως το 2039.

Στην Ιταλία, ο νόμος για τον προϋπολογισμό του 2024 εισήγαγε την υποχρέωση για τις εταιρείες που είναι εγγεγραμμένες στην Ιταλία να προστατεύονται από καταστροφικά γεγονότα, όπως σεισμούς, σφοδρές καταιγίδες, πλημμύρες κ.λπ. Οι ασφαλιστικές εταιρείες υποχρεούνται να παρέχουν προστασία χρεώνοντας ασφάλιστρο ανάλογο με τον κίνδυνο. Η κυβέρνηση ενεργεί ως αντασφαλιστής μέσω της δημόσιας οντότητας SACE (Italian Export Credit Agency), η οποία μπορεί να καλύψει το 50% του κινδύνου έως και 5 δισεκατομμύρια ευρώ κατ’ ανώτατο όριο.

Το Επιμελητήριο πιστεύει ότι οι ΣΔΙΤ αποτελούν αποτελεσματικό εργαλείο για τη μείωση του κενού κάλυψης και τον μετριασμό μιας πιθανής ασφαλιστικής κρίσης λόγω της υποχρεωτικής ασφάλισης στην οποία βασίζονται.

Από την άλλη πλευρά, πρέπει να οργανωθούν με αποτελεσματικό τρόπο ώστε να αποφεύγεται η δυσμενής επιλογής και να υποστηρίζονται κατάλληλα κίνητρα για την {εφαρμογή} μέτρων προσαρμογής και πρακτικών διαχείρισης κινδύνου μεταξύ των αντισυμβαλλομένων.