Υπάρχει αυξανόμενος λόγος να συνεχιστεί η συζήτηση σχετικά με το εάν η μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε μειώσεις τιμών «στο ράφι». Η κυβέρνηση, που ήταν εντελώς αρνητική σε αυτό το ενδεχόμενο, βρήκε σύμμαχο στην έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Sejm που δημοσιεύτηκε χθες. Ούτε λίγο ούτε πολύ, και παρά την αγοράστρια (βιομηχανία τροφίμων, σούπερ μάρκετ) και την αντίθεση, το Γραφείο υποστηρίζει στην ειδική του ανάλυση κειμένου ότι το όφελος από μια τέτοια μείωση θα ήταν μικρό και προσωρινό.

Μισθοί: Πώς ο πληθωρισμός τρώει το εισόδημα

ΦΠΑ: Επιχείρηματα Γραφείου

Όπως σημειώνει, «μετά από ενδελεχή ανάλυση κειμένου σειράς προϊόντων στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς τον αντίκτυπο των αλλαγών (αυξήσεων και μειώσεων) του ΦΠΑ στις τιμές για τον τελικό καταναλωτή, προκύπτουν τρία ενδιαφέροντα συμπεράσματα.

ΠρώταΜόνο ένα μικρό μέρος των μειώσεων του ΦΠΑ, περίπου 6%, μεταφράζεται σε τελικές τιμές και στη συνέχεια μόνο βραχυπρόθεσμα. Αντίθετα, οι αυξήσεις του ΦΠΑ εξαπλώνονται στις τελικές τιμές κατά περίπου 34%. Επιπλέον, η επαναφορά των συντελεστών ΦΠΑ οδηγεί σε δυσανάλογη αύξηση των τιμών, η οποία βαρύνει τον καταναλωτή.

κατα δευτερον, 10 μήνες μετά τη μείωση του ΦΠΑ, οι τιμές καταναλωτή επανέρχονται στα επίπεδα πριν από τη μείωση. Τρίτον, οι περικοπές ΦΠΑ φαίνεται να οδηγούν σε αύξηση των περιθωρίων κέρδους των επιχειρήσεων σε βάρος των καταναλωτών.

ΤρίτονΟι περικοπές ΦΠΑ φαίνεται να οδηγούν σε υψηλότερα επιχειρηματικά περιθώρια εις βάρος των καταναλωτών.

Βέβαια, από την άλλη, σύμφωνα με το Γραφείο, σε μελέτη μικρότερης κλίμακας, που δεν αφορά αυξήσεις ΦΠΑ και αφορά μόνο τη Νορβηγία, υπήρξε μόνιμη μείωση του ΦΠΑ στο πλαίσιο της φορολογικής μεταρρύθμισης από 24% σε 12%. τον Ιούλιο του 2001 στα τρόφιμα, οδήγησε σε μείωση της τελικής τιμής καταναλωτή σε {επίπεδο} παρόμοιο με τη μείωση του ΦΠΑ.

Τι δείχνει το παράδειγμα της Ισπανίας σχετικά με τον ΦΠΑ;

Επιπλέον, υπάρχει… το γειτονικό παράδειγμα της Ισπανίας, που αφορούσε και την ελληνική δημόσια σφαίρα. Το Γραφείο αναφέρει περαιτέρω ότι «τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης για το παράδειγμα της Ισπανίας δείχνουν ότι η σχεδόν πλήρης διάχυση της μείωσης του ΦΠΑ τους πρώτους μήνες αντιστρέφεται σημαντικά κατά τη διάρκεια του τριμήνου. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω και τις συνθήκες ανταγωνισμού στην ελληνική αγοράστρια, σε σχέσης με την ισπανική αγοράστρια, η Υπηρεσία εκτιμά ότι η πιθανή επίπτωση της μείωσης του ΦΠΑ στην Ελλάδα στις τιμές για τους τελικούς καταναλωτές θα είναι μικρότερη ή πολύ μεγαλύτερη, μικρότερη και μεγαλύτερη βραχύβια από ό,τι στην Ισπανία.

Όπως διαβάζουμε στην έκθεση του Γραφείου, «μια πρόσφατη μελέτη της Τράπεζας της Ισπανίας παρακολούθησε την προοδευτικότητα των τιμών καταναλωτή επιλεγμένων προϊόντων για τα οποία η ισπανική κυβέρνηση μείωσε τα επιτόκια από την 1η Ιανουαρίου 2023
ΦΠΑ από 4% σε 0% και από 10% σε 5%. Τα πρώτα συμπεράσματα της μελέτης, βασισμένα σε προσωρινά στοιχεία για το πρώτο εξάμηνο (από 1 Ιανουαρίου 2023 έως 31 Ιουλίου 2023), δείχνουν σχεδόν πλήρη διασπορά της μείωσης του ΦΠΑ τους πρώτους μήνες, αλλά μειώνεται σημαντικά εντός ενός τρίμηνο σε περίπου 60%».

Το παράδειγμά τους ακολούθησαν και άλλες χώρες

Η περικοπή του ΦΠΑ ήταν ένα από τα δημοσιονομικά μέτρα που χρησιμοποίησαν διάφορες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να μετριάσουν τις επιπτώσεις των πρόσφατων οικονομικών κραδασμών – όπως η πανδημία Covid-19, που οδήγησε σε διακοπές εφοδιασμού και τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία. Στην πραγματικότητα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Κύπρος και η Πολωνία έχουν προχωρήσει στη μείωση ή την κατάργηση του ΦΠΑ στα βασικά τρόφιμα.

Ειδικότερα στην Ισπανία, το μέτρο είχε αρχικά προγραμματιστεί να λήξει μετά από έξι μήνες, στις 30 Ιουνίου 2023, αλλά διατηρήθηκε μέχρι το φετινό καλοκαίρι, όταν ο πληθωρισμός αποδείχθηκε επίμονος και αναμένεται να παραταθεί εκ νέου.

Οφέλη για τα νοικοκυριά

Στην Ισπανία, ο ΦΠΑ μειώθηκε από 4% σε 0% σε βασικά προϊόντα διατροφής όπως ψωμί, γάλα, τυρί, αυγά, φρούτα και λαχανικά, όσπρια και δημητριακά. Σε άλλες ομάδες, όπως τα λάδια και τα ζυμαρικά, ο ΦΠΑ μειώθηκε στο μισό, από 10% σε 5%.

Η ισπανική κυβέρνηση υπολόγισε ότι η μείωση του ΦΠΑ οδήγησε σε εξοικονόμηση 1,32 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα ισπανικά νοικοκυριά το οικονομικό έτος 2023 (σύμφωνα με το ισπανικό Υπουργείο Οικονομίας, Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας). Ωστόσο, βασική προϋπόθεση για την {αποτελεσματικότητα} του μέτρου ήταν τα σούπερ μάρκετ να περάσουν τον χαμηλότερο φόρο στις τελικές τιμές.

Τι έγινε με το “ράφι”

Η μελέτη των οικονομολόγων της ισπανικής τράπεζας έδειξε επίσης πόσο γρήγορα και σε ποιο ποσοστό περιλήφθηκε η μείωση του ΦΠΑ στις τελικές τιμές των επιμέρους κατηγοριών τροφίμων: φρέσκα και επεξεργασμένα, επώνυμα και ιδιόκτητα, εισαγόμενα και εγχώρια. Τα ευρήματα έδειξαν ότι, κατά μέσο όρο σε όλα τα προϊόντα, η μείωση του ΦΠΑ πέρασε στις τιμές λιανικής κατά 70-100% με την πάροδο του χρόνου, αλλά τα ποσοστά ανταπόκρισης διέφεραν. Συνολικά, παρόλο που οι λιανοπωλητές συμμορφώνονταν κατά 90% με τη μετακύλιση της μείωσης του ΦΠΑ από τις πρώτες τρεις εβδομάδες, χρειάστηκαν περίπου 2,5 μήνες για να φθάσουν σε ποσοστό μετακύλισης 100% και στη συνέχεια ο αντίκτυπος της μείωσης του ΦΠΑ στις τιμές «μειώθηκε». στο 70%.