Τα καθαρά έσοδα από τόκους των τραπεζών έχουν φτάσει στο ανώτατο όριο μετά από μια απότομη άνοδο των κερδών σε συνεχόμενα τρίμηνα που τις ώθησε στα υψηλότερα επίπεδά τους εδώ και πολλά χρόνια.

Καταλύτης για τη σημαντική ενίσχυσή τους φέτος ήταν η αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

Τράπεζες: Έκρηξη κερδών το τρίτο τρίμηνο του 2023

Οι ανοδικές αναθεωρήσεις των δεικτών αναφοράς για τον περιορισμό του πληθωρισμού από τον Ιούλιο του 2022 μέχρι την αναστολή της απόφασης που ελήφθη στην τελική συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου τον περασμένο μήνα στην Αθήνα ανήλθαν συνολικά σε 450 μονάδες βάσης.

Τα περισσότερα από αυτά έχουν μεταφερθεί στις περισσότερες συμβάσεις πίστωσης στην Ελλάδα, καθώς το κοστούς τους είναι μεταβλητό και συνδέεται άμεσα με τα ευρωπαϊκά επιτόκια αναφοράς.

Ταυτόχρονα, οι αλλαγές στα καταθετικά εκπαιδευτικά προγράμματα έχουν μετακινηθεί σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα και ο ρυθμός μεταφοράς ταμιευτηρίου σε λογαριασμούς υψηλότερου επιτοκίου ήταν εξαιρετικά αργός.

Επίσημα στοιχεία

Τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν αυτές τις αλλαγές:

– Το μέσο σταθμικό επιτόκιο όλων των υφιστάμενων υπολοίπων δανείων αυξήθηκε από 3,48% τον Ιούνιο του 2022 σε 6,35% τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους.

Αυτό σημαίνει ότι έχει αυξηθεί κατά 287 μονάδες βάσης σε 15 μήνες.

– Την ίδια περίοδο, το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο όλων των υφιστάμενων καταθέσεων αυξήθηκε από 0,03% σε 0,46%.

Πρόκειται για διόρθωση 43 μονάδων βάσης, σχεδόν 7 φορές χαμηλότερη από την αντίστοιχη διόρθωση στην {περίπτωση} των επιδοτήσεων.

Αποτελέσματα μετά από 9 μήνες

Ως {αποτέλεσμα}, τα έσοδα από τόκους των τραπεζών ενισχύθηκαν σημαντικά.

Σύμφωνα με τις οικονομικές εκθέσεις του εννεαμήνου 2023, που δόθηκαν στη δημοσιότητα την περασμένη Παρασκευή, η ετήσια ανάπτυξη ιδεών ήταν 46% για την Alpha Bank και 59% για την Τράπεζα Πειραιώς.

Ανάλογα αποτελέσματα θα ανακοινώσουν σήμερα η Eurobank και η Narodowy Bank, που θα δημοσιεύσουν τα αποτελέσματά τους για το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους.

Αντιστροφή τάσης

Επί του παρόντος, ωστόσο, τα περιθώρια περαιτέρω ενίσχυσης των καθαρών εσόδων από τόκους έχουν περιοριστεί σημαντικά.

Πρώτον, στο βασικό σενάριο η ΕΚΤ δεν θα συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια εκτός εάν ενταθούν οι πληθωριστικές πιέσεις.

Συνεπώς, δεν αναμένονται νέες προσαρμογές στο κοστούς δανεισμού στην Ελλάδα.

Ωστόσο, εκτιμάται ότι οι δείκτες της Eurobank θα παραμείνουν στα σημερινά υψηλά τους επίπεδα για αρκετούς ακόμη μήνες.

Στο πλαίσιο αυτό, οι διοικήσεις των τραπεζών αναμένουν αύξηση του αριθμού των αιτημάτων των δανειοληπτών, κυρίως για εταιρικά δάνεια, ώστε να μειωθούν τα spread που πληρώνουν.

Σε πολλές περιπτώσεις, τα διοικητικά συμβούλια τους θα αναγκαστούν να τα αποδεχθούν για να μην τεθεί σε κίνδυνο η διαδικασία βελτίωσης της ποιότητας των περιουσιακών τους στοιχείων.

Ωστόσο, αυτή η προοδευτικότητα θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στα έσοδα από τόκους τους.

Πρόωρες αποπληρωμές

Οι συνεχιζόμενες πρόωρες αποπληρωμές από φερέγγυους δανειολήπτες που αποφασίζουν να μειώσουν το χρέος τους για να μειώσουν το κοστούς εξυπηρέτησης του χρέους μπορεί να λειτουργήσουν προς την ίδια κατεύθυνση.

Πρόκειται για μια τάση που ξεκίνησε στις αρχές του 2023 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ενδεικτικά είναι τα σχετικά στοιχεία που δημοσίευσαν την περασμένη εβδομάδα η Alpha Bank και η Τράπεζα Πειραιώς.

Στην πρώτη, πρόωρες και τακτικές αποπληρωμές από τους επιχειρηματίες έγιναν το τρίτο τρίμηνο του 2023 ύψους 1,6 δισ. ευρώ, δηλαδή 300 εκατ. ευρώ, ή 23% περισσότερες σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

Το δεύτερο τρίμηνο παρέμειναν στα ίδια επίπεδα (1,6 δισ. ευρώ) έναντι 1,2 δισ. ευρώ τριμηνιαία την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2022.

Η αντικατάσταση του χαμένου εισοδήματος θα είναι δυνατή μόνο μέσω νέας χρηματοδότησης.

Στο πλαίσιο αυτό, μένει να φανεί εάν η ζήτηση που θα εμφανιστεί το επόμενο διάστημα θα μπορέσει να καλύψει τις ζημιές.

Τα διοικητικά συμβούλια των συστημικών ομίλων διατηρούν μικρό καλάθι για τη λιανική τραπεζική, αλλά εκτιμούν ότι η δυναμική των δανείων προς τις επιχειρήσεις θα παραμείνει σε υψηλό {επίπεδο}, κάτι που θα υποστηριχθεί από τις δραστηριότητες του Ταμείου Ανασυγκρότησης και Ανθεκτικότητας.

Τέλος, αναμένουν πίεση στην οργανική κερδοφορία από το μέτωπο των καταθέσεων. Όπως ανέφεραν τα διοικητικά συμβούλια τους σε πρόσφατες τηλεδιασκέψεις με αναλυτές, το σχετικό κοστούς πιθανότατα θα αυξηθεί το νέο έτος.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα επιτόκια θα προσαρμοστούν προς τα πάνω και το μερίδιο των προθεσμιακών λογαριασμών στη συνολική καταθετική βάση θα αυξηθεί.