Εισαγωγή: Η δήλωση εισοδημάτων από επενδύσεις – όπως μετοχές, μερίσματα και υπεραξίες από πώληση τίτλων – απαιτεί προσοχή, καθώς εξαρτάται από τη φορολογική κατοικία του φορολογουμένου, το αν οι μετοχές είναι εισηγμένες σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγοράστρια, την προέλευση των μερισμάτων (ημεδαπή ή αλλοδαπή) και το αν οι συναλλαγές γίνονται μέσω ελληνικής ή ξένης χρηματιστηριακής πλατφόρμας. Στον οδηγό αυτό παρουσιάζουμε αναλυτικά όλες τις περιπτώσεις δήλωσης επενδυτικών προϊόντων στο έντυπο Ε1 (φορολογικό έτος 2024) με βάση την ισχύουσα ελληνική νομοθεσία, παραθέτοντας σχετικούς κωδικούς, συντελεστές φόρου και τυχόν απαλλαγές. Θα βρείτε επίσης συγκεκριμένα παραδείγματα για κάθε {περίπτωση}, ώστε να γίνει κατανοητή η διαδικασία συμπλήρωσης των εντύπων (υποπίνακες Δ1, Δ2) και η σωστή φορολογική μεταχείριση.

Φορολογική Κατοικία και Υποχρέωση Δήλωσης

• Φορολογικός κάτοικος Ελλάδας: Υποχρεούται να δηλώσει παγκόσμιο εισόδημα στην Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι όλα τα εισοδήματα από επενδύσεις, είτε προέρχονται από ελληνικές είτε από ξένες πηγές, πρέπει να συμπεριληφθούν στη δήλωση Ε1. Η φορολόγηση γίνεται σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, με ικανότητα εφαρμογής Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ) για την πίστωση φόρων που τυχόν καταβλήθηκαν στο εξωτερικό.
• Φορολογικός κάτοικος εξωτερικού: Οι μη κάτοικοι Ελλάδας φορολογούνται μόνο για το εισόδημα που πηγάζει στην Ελλάδα​. Αν δεν έχουν εισόδημα από ελληνικές πηγές, δεν απαιτείται υποβολή δήλωσης Ε1. Στην πράξη, ένας κάτοικος εξωτερικού θα αναφέρει στη δήλωσή του μόνο μερίσματα ή κέρδη από επενδύσεις ελληνικών εταιριών (εφόσον υπάρχουν) και όχι εισοδήματα από ξένες επενδύσεις. Επιπλέον, οι κάτοικοι εξωτερικού απολαμβάνουν τις ελαφρύνσεις των διμερών ΣΑΔΦ: αν μια σύμβαση δίνει αποκλειστικό δικαίωμα φορολόγησης στη χώρα προέλευσης του εισοδήματος, η Ελλάδα δεν θα επιβάλει επιπλέον φόρο – ωστόσο το ποσό πρέπει συνήθως να δηλωθεί ως απαλλασσόμενο εισόδημα (π.χ. σε κωδ. 659) για λόγους πληρότητας​.

Σημείωση: Οι ειδικές φορολογικές καθεστώτες (π.χ. εναλλακτική φορολόγηση κατοίκων αλλοδαπής με εφάπαξ ποσό, συνταξιούχοι αλλοδαπής με 7%, κλπ.) δεν εξετάζονται εδώ, καθώς αφορούν ειδικές περιπτώσεις. Ο παρόν οδηγός εστιάζει στο γενικό καθεστώς φορολόγησης.

Δήλωση Αγορών Μετοχών

Οι αγορές μετοχών καθαυτές δεν αποτελούν εισόδημα και δεν δηλώνονται ως τέτοιες στο Ε1. Δεν υπάρχει ειδικό πεδίο στο έντυπο για να δηλώσετε κάθε αγοράστρια μετοχών που πραγματοποιήσατε μέσα στο έτος. Αυτό ισχύει τόσο για μετοχές ελληνικών εταιρειών όσο και ξένων, ανεξαρτήτως του αν η συναλλαγή έγινε μέσω ελληνικής Χρηματιστηριακής (π.χ. μέσω Χρηματιστηρίου Αθηνών) ή μέσω ξένης πλατφόρμας (π.χ. DEGIRO, Interactive Brokers).

• Φορολογικός κάτοικος Ελλάδας: Δεν απαιτείται καταγραφή των αγορών μετοχών στο Ε1. Ωστόσο, συνιστάται η {διατήρηση} αρχείου με τις αγορές (τιμή, ημερομηνία, προμήθειες κ.λπ.) καθώς αυτές οι πληροφορίες χρειάζονται για τον υπολογισμό της ενδεχόμενης υπεραξίας κατά την πώληση. Επιπλέον, η δαπάνη απόκτησης μετοχών δεν θεωρείται “τεκμήριο” διαβίωσης – σε αντίθεση με αγορές ακινήτων ή αυτοκινήτων, η τοποθέτηση χρημάτων σε κινητές αξίες δεν υπολογίζεται ως δαπάνη απόκτησης περιουσιακού στοιχείου που δημιουργεί τεκμήριο. Συνεπώς, η αγοράστρια μετοχών δεν επηρεάζει άμεσα το φορολογικό {αποτέλεσμα}, πέρα από την κατανάλωση ρευστότητας που πιθανώς θα ληφθεί υπόψη μόνο έμμεσα, εάν χρειαστεί να δικαιολογήσετε πόθεν έσχες για μεγάλα ποσά.
• Φορολογικός κάτοικος εξωτερικού: Ομοίως, δεν τίθεται θέμα δήλωσης αγορών μετοχών στην Ελλάδα. Εάν ο μη κάτοικος αγοράζει ελληνικές μετοχές, αυτό καθ’ αυτό δεν δηλώνεται. Μόνο αν υπάρξουν εισοδήματα (μερίσματα ή κέρδη από πώληση) θα προκύψει υποχρέωση δήλωσης στην Ελλάδα.

Παραδείγματα: Ο κ. Α (φορολογικός κάτοικος Ελλάδας) μέσα στο 2024 αγόρασε μετοχές της εταιρείας Χ στο Χρηματιστήριο Αθηνών αξίας €5.000 και μετοχές της εταιρείας Υ (εταιρεία εξωτερικού) αξίας $5.000 μέσω πλατφόρμας του εξωτερικού. Στη δήλωση φορολογικού έτους 2024 δεν θα καταχωρίσει πουθενά αυτές τις αγορές. Θα χρειαστεί όμως τα παραστατικά τους όταν πουλήσει τις μετοχές, για να υπολογίσει τυχόν υπεραξία ή ζημία.

Μερίσματα – Δήλωση και Φορολόγηση

Τα μερίσματα από μετοχές θεωρούνται εισόδημα από μέρος και δηλώνονται στον υποπίνακα Δ1 του εντύπου Ε1. Από 1/1/2020 ισχύει ενιαίος μειωμένος συντελεστής 5% για τη φορολόγηση των μερισμάτων φυσικών προσώπων στην Ελλάδα. Παρακάτω εξετάζονται οι περιπτώσεις με βάση την φορολογική κατοικία και την προέλευση του μερίσματος:

Μερίσματα για Φορολογικό Κάτοικο Ελλάδας

1. Μερίσματα από ελληνικές εταιρείες (ημεδαπή): Τα μερίσματα από εταιρεία με φορολογική έδρα στην Ελλάδα φορολογούνται αυτοτελώς με συντελεστή 5% (για διανομές από 2020 και μετά). Η ελληνική εταιρεία που διανέμει το μέρισμα παρακρατεί αυτομάτως τον φόρο 5% κατά την πληρωμή. Στη δήλωση Ε1:

• Το μικτό ποσό του μερίσματος (πριν την παρακράτηση) αναγράφεται στους κωδικούς 291-292 του πίνακα 4Δ1​.
• Ο παρακρατηθείς φόρος των ελληνικών μερισμάτων αναγράφεται στους κωδικούς 293-294​.

Δεν επιβάλλεται άλλος φόρος πέραν του 5%, καθώς η παρακράτηση αυτή είναι τελική (το εισόδημα δεν προστίθεται στο φορολογητέο εισόδημα κλίμακας). Ωστόσο, η δήλωση του ποσού και του φόρου είναι απαραίτητη για τον σωστό υπολογισμό και την εκκαθάριση.

• Παραδείγματα (μετοχές ημεδαπής): Η κα. Β εισπράττει το 2024 μέρισμα €200 από εισηγμένη ελληνική εταιρεία. Η εταιρεία θα της καταβάλει €190 καθαρά, αφού παρακρατήσει €10 (5%). Στο Ε1 της, η κα. Β θα αναγράψει €200 στον κωδικό 291 (εισόδημα μερίσματος) και €10 στον κωδικό 293 (παρακρατηθείς φόρος). Δεν οφείλει κάτι επιπλέον για αυτό το εισόδημα, καθώς ο φόρος έχει ήδη αποδοθεί.

2. Μερίσματα από ξένες εταιρείες (αλλοδαπή): Τα μερίσματα αλλοδαπής προέλευσης φορολογούνται επίσης με 5% στην Ελλάδα (εφόσον το δικαίωμα είσπραξης γεννήθηκε από 1/1/2020 και μετά)​. Ωστόσο, επειδή η πληρωμή προέρχεται από το εξωτερικό, δεν υπάρχει ελληνική παρακράτηση· συχνά όμως γίνεται παρακράτηση στη χώρα προέλευσης του μερίσματος. Η φορολογική μεταχείριση συνοψίζεται ως εξής:

• Δήλωση ποσού: Το μικτό ποσό του μερίσματος (πριν από τυχόν ξένο φόρο) δηλώνεται στους κωδικούς 295-296 του πίνακα 4Δ1​, δεδομένου ότι η Ελλάδα έχει δικαίωμα φορολόγησης.
• Φορολογικός συντελεστής: Η ΑΑΔΕ κατά την εκκαθάριση θα επιβάλει φόρο 5% σε αυτό το ποσό. Αν έχει ήδη παρακρατηθεί φόρος στο εξωτερικό, εφαρμόζεται η Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ) ή το άρθρο 9 του ΚΦΕ (επί πιστώσεως αλλοδαπού φόρου) ώστε να μην φορολογηθεί το ίδιο εισόδημα δύο φορές​.
• Πίστωση ξένου φόρου: Τυχόν φόρος που παρακρατήθηκε στην αλλοδαπή για το μέρισμα δηλώνεται στους κωδικούς 683-684 (φόρος αλλοδαπής σε μερίσματα/τόκους/δικαιώματα)​. Κατά την εκκαθάριση, ο ξένος φόρος θα πιστωθεί μέχρι του ποσού του ελληνικού φόρου που αναλογεί. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι ο φορολογούμενος θα πληρώσει είτε τη διαφορά μέχρι το 5% (αν ο αλλοδαπός φόρος ήταν χαμηλότερος), είτε μηδενικό επιπλέον φόρο (αν ο αλλοδαπός φόρος ήταν ίσος ή μεγαλύτερος από 5%). Σημειώνεται ότι αν ο ξένος παρακρατηθείς φόρος υπερβαίνει το 5%, η διαφορά δεν επιστρέφεται από το ελληνικό δημόσιο – ο φορολογούμενος μπορεί όμως να διερευνήσει αν δικαιούται επιστροφή από τη χώρα προέλευσης βάσει ΣΑΔΦ.
• Ειδική {περίπτωση} απαλλαγής: Εάν σύμφωνα με την ισχύουσα ΣΑΔΦ η Ελλάδα δεν έχει δικαίωμα φορολόγησης του συγκεκριμένου μερίσματος (π.χ. σε σπάνιες περιπτώσεις που προβλέπεται αποκλειστική φορολόγηση στη χώρα προέλευσης), τότε το μέρισμα δεν φορολογείται στην Ελλάδα. Σ’ αυτή την {περίπτωση}, το εισόδημα δηλώνεται ως αφορολόγητο στους κωδικούς 659-660 του πίνακα 6​ (για να υπάρχει απεικόνιση του εισοδήματος χωρίς να επιβληθεί φόρος). Τέτοιες περιπτώσεις είναι εξαιρετικά περιορισμένες, καθώς οι περισσότερες ΣΑΔΦ δίνουν δικαίωμα φορολόγησης και στη χώρα κατοικίας. Στην πράξη, ακόμα και αν ο αλλοδαπός φόρος καλύπτει ή υπερβαίνει το 5%, το μέρισμα θα δηλωθεί στους κωδ. 295-296 (και ο ξένος φόρος στους 683-684) – το {αποτέλεσμα} θα είναι μηδενική διαφορά φόρου στην Ελλάδα.
• Παραδείγματα (μετοχές αλλοδαπής): Ο κ. Γ (κάτοικος Ελλάδας) έλαβε μέρισμα $1.000 (μικτό ποσό) από μετοχές αμερικανικής εταιρείας. Με το έντυπο W-8BEN είχε εξασφαλίσει παρακράτηση 15% στις ΗΠΑ βάσει ΣΑΔΦ Ελλάδας-ΗΠΑ. Έτσι, του καταβλήθηκαν καθαρά $850 και $150 κρατήθηκαν στις ΗΠΑ. Στη δήλωσή του, ο κ. Γ θα μετατρέψει το μικτό ποσό σε ευρώ (π.χ. €920) και θα το αναγράψει στον κωδικό 295. Στους κωδικούς 683-684 θα δηλώσει τον φόρο των ΗΠΑ (π.χ. €138). Ο αναλογών ελληνικός φόρος είναι €920×5% = €46. Ο ξένος φόρος (€138) υπερκαλύπτει τον ελληνικό, επομένως ο κ. Γ δεν θα πληρώσει επιπλέον φόρο στην Ελλάδα (το πλεόνασμα του ξένου φόρου δεν επιστρέφεται). Το εισόδημα αυτό δεν θα φορολογηθεί ξανά, αλλά έχει δηλωθεί για λόγους τεκμηρίωσης.

3. Μερίσματα από ειδικές κατηγορίες εταιρειών: Αν τα μερίσματα προέρχονται από εταιρείες που υπάγονται σε ειδικό καθεστώς (π.χ. ναυτιλιακές απαλλασσόμενες, αμοιβαία κεφάλαια, κλπ.), ενδέχεται να υπάρχει εξαίρεση από τη φορολόγηση. Για παραδείγματα, μερίσματα από αμοιβαία κεφάλαια/ΟΣΕΚΑ συχνά δεν φορολογούνται περαιτέρω στην Ελλάδα και μπορεί να δηλωθούν ως απαλλασσόμενα (κωδ. 659). Επίσης, μερίσματα από ναυτιλιακές εταιρείες ειδικού νόμου μπορεί να απαλλάσσονται πλήρως. Αυτές οι περιπτώσεις βασίζονται σε ειδικές διατάξεις, οπότε θα πρέπει να συμβουλευτείτε τις σχετικές οδηγίες (στην εγκύκλιο ή στους κωδικούς 775-776, 777-778 κ.ο.κ. ανά {περίπτωση}). Στον παρόντα οδηγό, εστιάζουμε στις συνήθεις περιπτώσεις μερισμάτων εμπορικών εταιρειών.

Μερίσματα για Φορολογικό Κάτοικο Εξωτερικού

• Μερίσματα από ελληνικές εταιρείες: Για έναν μη κάτοικο Ελλάδας που λαμβάνει μέρισμα από ελληνική εταιρεία, ο ελληνικός φόρος 5% παρακρατείται αυτόματα στην πηγή (από την εταιρεία). Αυτός ο φόρος καλύπτει πλήρως την ελληνική φορολογική υποχρέωση. Συνήθως, ο δικαιούχος δεν απαιτείται να υποβάλει Ε1 μόνο για το μέρισμα αυτό, αφού δεν υπάρχει επιπλέον φόρος ούτε ανάγκης εκκαθάρισης (ο φόρος είναι παρακρατούμενος/αυτοτελής). Εξαίρεση μπορεί να υπάρξει αν ο δικαιούχος δικαιούται χαμηλότερο συντελεστή βάσει ΣΑΔΦ και πρέπει να διεκδικήσει επιστροφή: π.χ. αν μια ΣΑΔΦ προέβλεπε 0% ή 3% φόρο μερίσματος για συγκεκριμένες περιπτώσεις, θα έπρεπε ο μη κάτοικος να διεκδικήσει την {εφαρμογή} της μέσω της ελληνικής φορολογικής διοίκησης. Στην πράξη όμως, με ελληνικό φόρο ήδη μόλις 5%, οι περισσότερες ΣΑΔΦ δεν δίνουν χαμηλότερο ποσοστό, οπότε το 5% είναι τελικό.
• Μερίσματα από ξένες εταιρείες: Αν ο δικαιούχος είναι φορολογικός κάτοικος εξωτερικού, τα μερίσματα από αλλοδαπή εταιρεία δεν αφορούν την Ελλάδα. Θα φορολογηθεί μόνο στη χώρα φορολογικής κατοικίας του (και ενδεχομένως στη χώρα προέλευσης του μερίσματος ανάλογα με τους εκεί κανόνες). Δεν απαιτείται καμία ενέργεια στην Ελλάδα.

Παραδείγματα: Η κα. Δ είναι μόνιμη κάτοικος Γερμανίας και εισέπραξε το 2024 μερίσματα €500 από μία ελληνική εισηγμένη εταιρεία και $200 από μετοχές ΗΠΑ. Η ελληνική εταιρεία της πλήρωσε €475 καθαρά (με €25 φόρο 5% στην Ελλάδα). Για το αμερικανικό μέρισμα, η παρακράτηση έγινε στις ΗΠΑ. Στην Ελλάδα, η κα. Δ δεν υποβάλλει φορολογική δήλωση, διότι δεν έχει άλλες πηγές εισοδήματος εδώ – το 5% επί των ελληνικών μερισμάτων έχει ήδη αποδοθεί και δεν υπάρχει επιπλέον ελληνικός φόρος. Τα μερίσματα της ΗΠΑ θα τα δηλώσει στη γερμανική της δήλωση (όχι στην Ελλάδα).

Υπεραξία από Πώληση Μετοχών – Δήλωση και Φορολόγηση

Η υπεραξία ({κέρδος}) που προκύπτει από την πώληση μετοχών είναι εισόδημα από μεταβίβαση κεφαλαίου και ενδέχεται να φορολογηθεί αυτοτελώς με συντελεστή 15%, ανάλογα με την {περίπτωση}. Η φορολόγηση διέπεται κυρίως από το άρθρο 42 του ΚΦΕ (ν.4172/2013) και εξαρτάται από δύο βασικούς παράγοντες: (α) αν οι μετοχές είναι εισηγμένες σε οργανωμένη αγοράστρια ή όχι, και (β) το ποσοστό συμμετοχής του πωλητή στο μετοχικό μέρος της εταιρείας. Επίσης, εξετάζεται η ημερομηνία κτήσης (πριν ή μετά την 1/1/2009) λόγω μεταβατικών διατάξεων. Ας διακρίνουμε τις βασικές περιπτώσεις:

Εισηγμένες vs Μη εισηγμένες – Ο ρόλος της οργανωμένης αγοράς

• Κέρδη από εισηγμένες μετοχές (οργανωμένη αγοράστρια) – μικρή {συμμετοχή} (<0,5%): Εάν οι μετοχές είναι διαπραγματεύσιμες σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγοράστρια (όπως το Χρηματιστήριο Αθηνών ή αναγνωρισμένα ξένα χρηματιστήρια) και ο πωλητής κατείχε {συμμετοχή} μικρότερη του 0,5% στο μετοχικό μέρος της εταιρείας, τότε το {κέρδος} από την πώληση απαλλάσσεται από τον φόρο εισοδήματος​. Με άλλα λόγια, δεν επιβάλλεται ο φόρος 15% στις υπεραξίες αυτές. Η απαλλαγή αυτή είναι μόνιμη και δεν εξαρτάται από τη διάρκεια κατοχής (δεν υπάρχει π.χ. προϋπόθεση 24 μηνών διακράτησης – η προϋπόθεση διακράτησης άνω των 3 μηνών ίσχυε παλαιότερα αλλά καταργήθηκε). Σημειώνεται ότι, επιπλέον, υπάρχει μεταβατική εξαίρεση για μετοχές εισηγμένες που είχαν αποκτηθεί πριν την 1/1/2009: τα κέρδη από αυτές είναι επίσης αφορολόγητα, ανεξαρτήτως ποσοστού​.
• Κέρδη από εισηγμένες μετοχές – μεγάλη {συμμετοχή} (≥0,5%): Εάν ο πωλητής κατέχει τουλάχιστον 0,5% της εταιρείας, τα κέρδη από πώληση των μετοχών υπόκεινται σε φορολογία (θεωρούνται εισόδημα από μεταβίβαση τίτλων του άρθρου 42). Στην {περίπτωση} αυτή, η υπεραξία θα φορολογηθεί με 15% (αφού πρώτα υπολογιστεί καθαρά η υπεραξία με αφαίρεση τιμής κτήσης, τυχόν έξοδα κ.λπ.).
• Κέρδη από μη εισηγμένες μετοχές (μη οργανωμένη αγοράστρια): Για μετοχές που δεν είναι εισηγμένες σε χρηματιστήριο (π.χ. μετοχές ανώνυμης εταιρείας εκτός χρηματιστηρίου, μερίδια ΕΠΕ ή ΙΚΕ κ.λπ.), οποιοδήποτε ποσοστό και αν κατέχει ο πωλητής, το {κέρδος} από τη μεταβίβαση φορολογείται ως εισόδημα από μέρος (άρθρο 42). Δηλαδή, και εδώ προβλέπεται συντελεστής 15% στη θετική υπεραξία.
• Ζημία από πώληση μετοχών: Αντίστοιχα, αν από τις πωλήσεις προκύψει ζημία, αυτή δεν φορολογείται (προφανώς), αλλά ο τρόπος που λαμβάνεται υπόψη διαφέρει:
  • Για τις εισηγμένες μετοχές μικρής συμμετοχής (οι οποίες είναι σε απαλλασσόμενο καθεστώς), ενδεχόμενη ζημία δεν αναγνωρίζεται φορολογικά προς συμψηφισμό, ούτε μεταφέρεται. Δηλαδή, αν στο σύνολο του έτους οι συναλλαγές σε τέτοιες εισηγμένες έχουν αρνητικό {αποτέλεσμα}, απλώς δεν δηλώνεται τίποτα (η ζημία αυτή δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μελλοντικό συμψηφισμό). Αν κάποιες συναλλαγές είχαν κέρδη και άλλες ζημίες, γίνεται συμψηφισμός μόνο μεταξύ τους και δηλώνεται μόνο το καθαρό {κέρδος} αν τελικώς υπάρχει​.
  • Για τις μετοχές που υπόκεινται σε φορολογία (π.χ. μη εισηγμένες ή εισηγμένες με ≥0,5%), η ζημία μπορεί να συμψηφιστεί με κέρδη άλλων μεταβιβάσεων κεφαλαίου του ίδιου έτους. Αν απομένει υπόλοιπο ζημίας, αυτή μεταφέρεται έως και για 5 επόμενα έτη και μπορεί να συμψηφιστεί μόνο με μελλοντικά κέρδη από μεταβιβάσεις τίτλων (της ίδιας κατηγορίας εισοδήματος)​. Στη δήλωση Ε1 του 2024, οι ζημίες παρελθόντων ετών δηλώνονται στους κωδικούς 873-874 και αφαιρούνται αυτόματα από τα κέρδη του τρέχοντος έτους κατά την εκκαθάριση​.

Συνοπτικά για τον φορολογούμενο κάτοικο Ελλάδας: Κέρδη από πώληση εισηγμένων μετοχών (με μικρή {συμμετοχή}) είναι αφορολόγητα και δηλώνονται ως απαλλασσόμενο εισόδημα (Πίνακας 6, κωδ. 659-660)​. Κέρδη από μη εισηγμένες ή εισηγμένες με μεγάλη {συμμετοχή} φορολογούνται με 15%, με τον υπολογισμό να γίνεται στον Πίνακα Δ2. Στην τελευταία {περίπτωση}, το καθαρό {κέρδος} θα μεταφερθεί στους κατάλληλους κωδικούς του Ε1 (829-830 για τίτλους εσωτερικού, 865-866 για τίτλους αλλοδαπής) ώστε να επιβληθεί ο φόρος​.

Φορολογικός Κάτοικος Ελλάδας – Διαδικασία Δήλωσης Υπεραξίας

Εφόσον προκύπτει φορολογητέα υπεραξία από μετοχές, θα συμπληρωθεί ο Πίνακας Δ2 της δήλωσης (έντυπο Ε1) που αφορά “Υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου”. Εκεί καταχωρούνται αναλυτικά, ανά συναλλαγή ή ανά κατηγορία, τα στοιχεία για την πώληση τίτλων: είδος τίτλου, αξίας πώλησης, αξίας κτήσης, έξοδα μεταβίβασης κλπ., ώστε να υπολογιστεί η καθαρή υπεραξία.

Βήματα για τη δήλωση φορολογητέας υπεραξίας:

1. Υπολογισμός κέρδους/ζημίας ανά συναλλαγή: Για κάθε πώληση μετοχών που δεν εμπίπτει σε απαλλαγή (δηλ. μη εισηγμένη ή εισηγμένη >=0,5%), υπολογίστε την υπεραξία: Τιμή πώλησης μείον τιμή κτήσης των μετοχών που πουλήθηκαν. Από τη διαφορά, αφαιρούνται τυχόν προμήθειες πώλησης, φόροι συναλλαγής κ.λπ. (βλέπε και ειδική {περίπτωση} φόρου χρηματιστηριακών συναλλαγών παρακάτω).
2. Συμψηφισμός κερδών/ζημιών: Αν υπήρξαν πολλαπλές συναλλαγές μέσα στο 2024, συνυπολογίστε τα αποτελέσματά τους: τα κέρδη και οι ζημίες συναθροίζονται αλγεβρικά μέσα στο ίδιο έτος για όλες τις μεταβιβάσεις τίτλων της παρ.1 του άρθρου 42​. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να αφαιρέσετε ζημίες από άλλες πωλήσεις από τα κέρδη. Εάν το συνολικό {αποτέλεσμα} είναι θετικό ({κέρδος}), τότε αυτό θα φορολογηθεί. Αν είναι αρνητικό, η ζημία θα μεταφερθεί (εφόσον αφορά φορολογητέες μεταβιβάσεις) ή δεν θα ληφθεί υπόψη (εάν αφορά μόνο απαλλασσόμενες εισηγμένες).
3. Συμπλήρωση εντύπου Δ2: Στο ηλεκτρονικό έντυπο, στον Πίνακα Δ2, θα επιλέξετε την κατηγορία τίτλων (π.χ. “μετοχές μη εισηγμένες” ή “μετοχές εισηγμένες >0,5%”) και θα εισαγάγετε τα απαιτούμενα ποσά. Το σύστημα TAXISnet υπολογίζει αυτόματα την καθαρή υπεραξία. Τυχόν ζημίες προηγουμένων ετών από μεταβίβαση κεφαλαίου δηλώνονται ξεχωριστά (κωδ. 873-874) και το σύστημα τις συμψηφίζει αυτόματα μέχρι του ποσού των φετινών κερδών​.
4. {Μεταφορά} στα κύρια Κωδικοί Ε1: Μετά τον υπολογισμό, το καθαρό {κέρδος} θα μεταφερθεί στους βασικούς κωδικούς του Ε1:
   • Κωδ. 829-830: Κέρδη από μεταβίβαση τίτλων ημεδαπής προέλευσης​. Εδώ εμφανίζεται το ποσό της υπεραξίας από μετοχές ελληνικών εταιρειών (μη εισηγμένες ή εισηγμένες >=0,5%) που υπόκειται σε φόρο. Για παραδείγματα, {κέρδος} από πώληση μετοχών μιας ελληνικής Α.Ε. εκτός χρηματιστηρίου.
   • Κωδ. 865-866: Κέρδη από μεταβίβαση τίτλων αλλοδαπής προέλευσης​. Εδώ εμφανίζεται το {κέρδος} από πώληση μετοχών ξένων εταιρειών που φορολογείται (π.χ. πώληση μεγάλου πακέτου εισηγμένων μετοχών εξωτερικού ή πώληση μετοχών startup εκτός χρηματιστηρίου στο εξωτερικό).
   • Το TAXISnet θα υπολογίσει αυτόματα φόρο 15% στα ποσά των παραπάνω κωδικών. Ο αναλογών φόρος θα εμφανιστεί στον πίνακα φόρου προς καταβολή.
5. Πίστωση τυχόν φόρου αλλοδαπής: Εάν στην πώληση τίτλων αλλοδαπής έχει καταβληθεί φόρος στο εξωτερικό (σπάνιο στις μετοχές, καθώς οι περισσότερες χώρες δεν επιβάλλουν φόρο σε μη κατοίκους για πώληση κινητών αξιών, με εξαίρεση ειδικές περιπτώσεις όπως “US real estate investment trusts” ή φόρος υπεραξίας σε ορισμένες χώρες), μπορείτε να τον δηλώσετε στους κωδικούς 867-868​. Αυτοί αφορούν φόρο που παρακρατήθηκε/καταβλήθηκε στην αλλοδαπή για εισόδημα άρθρου 42, ώστε να πιστωθεί κατά την εκκαθάριση σύμφωνα με τυχόν ΣΑΔΦ. Προσοχή: για να αναγνωριστεί φόρος αλλοδαπής, χρειάζεται σχετική βεβαίωση από την αλλοδαπή φορολογική αρχή​.

Παραδείγματα 1 (εισηγμένες – απαλλασσόμενες): Ο κ. Ε, κάτοικος Ελλάδας, αγόρασε το 2022 1000 μετοχές της εταιρείας Ζ (εισηγμένη στο Χ.Α.) και κατείχε το 0,1% των μετοχών. Το 2024 τις πούλησε με συνολικό {κέρδος} €2.000. Επίσης πούλησε άλλες μετοχές εισηγμένες με ζημία €500. Το καθαρό {κέρδος} του είναι €1.500. Επειδή η {συμμετοχή} του <0,5%, το {κέρδος} δεν φορολογείται. Στο Ε1 θα δηλώσει €1.500 στους κωδικούς 659-660 (ως απαλλασσόμενο εισόδημα)​. Δεν συμπληρώνει τον πίνακα Δ2 για αυτές τις συναλλαγές. Η ζημία καλύφθηκε από τα κέρδη της ίδιας κατηγορίας μέσα στο έτος· αν αντί για {κέρδος} είχε καθαρή ζημία, δεν θα δήλωνε τίποτα και η ζημία δεν θα μεταφερόταν.

Παραδείγματα 2 (μη εισηγμένες – φορολογητέες): Η κα. Στ, κάτοικος Ελλάδας, πούλησε το 2024 το 50% των μετοχών που κατείχε σε μία ιδιωτική Α.Ε. (μη εισηγμένη). Η αξίας πώλησης ήταν €100.000, ενώ η αξίας απόκτησης (αναλογούσα στο 50% αυτό) ήταν €60.000. Έξοδα μεταβίβασης (συμβολαιογράφος κ.λπ.) ήταν €2.000. Η κα. Στ έχει υπεραξία €38.000. Επειδή οι μετοχές δεν είναι εισηγμένες, το {κέρδος} αυτό υπόκειται σε φόρο. Στο έντυπο Δ2 θα συμπληρώσει τα στοιχεία (τίτλος: μετοχές μη εισηγμένες, αξίας πώλησης 100.000, αξίας κτήσης 60.000, έξοδα 2.000) – το σύστημα θα υπολογίσει {κέρδος} €38.000. Αυτό θα μεταφερθεί στον κωδικό 829. Θα υπολογιστεί φόρος 15% = €5.700. Η κα. Στ θα δει το ποσό αυτό ως αυτοτελή φορολόγηση στην εκκαθάριση. (Εάν υπήρχε ζημία προηγούμενου έτους από άλλη πώληση τίτλων π.χ. €5.000, την οποία είχε δηλώσει στους κωδ. 873-874, τότε κατά την εκκαθάριση ο φόρος θα υπολογιζόταν σε €33.000 αντί για €38.000 {κέρδος}, δηλ. €4.950).

Φορολογικός Κάτοικος Εξωτερικού – Υπεραξία από Μετοχές

Για έναν φορολογικό κάτοικο εξωτερικού, η φορολόγηση της υπεραξίας μετοχών στην Ελλάδα εξαρτάται από το πού βρίσκονται οι μετοχές (ημεδαπή ή αλλοδαπή εταιρεία) και από τυχόν ΣΑΔΦ:

• Πώληση μετοχών ελληνικής εταιρείας: Σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, αν ένας μη κάτοικος πουλήσει μετοχές ελληνικής εταιρείας και προκύψει υπεραξία, θεωρητικά εμπίπτει στις ίδιες διατάξεις του άρθρου 42. Δηλαδή, αν οι μετοχές ήταν μη εισηγμένες ή ο πωλητής είχε ≥0,5%, ο φόρος 15% θα ήταν κανονικά απαιτητός. Ωστόσο, οι περισσότερες ΣΑΔΦ απαλλάσσουν τον μη κάτοικο από φόρο υπεραξίας στη χώρα της εταιρείας, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις (π.χ. αν πρόκειται για εταιρεία της οποίας η αξίας προέρχεται κυρίως από ακίνητα στην Ελλάδα, ή αν ο μη κάτοικος μέσω της συμμετοχής του ασκεί δραστηριότητα εδώ). Στην συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, ένας κάτοικος εξωτερικού που πουλά μετοχές ελληνικών εταιρειών δεν θα φορολογηθεί στην Ελλάδα για το {κέρδος}. Πρακτικά, αν δεν υπήρξε παρακράτηση κατά τη μεταβίβαση, ο μη κάτοικος δεν έχει λόγο να υποβάλει δήλωση για την υπεραξία. (Αντίθετα, ενδέχεται να οφείλει φόρο στη χώρα κατοικίας του για αυτό το {κέρδος}, ανάλογα με τη νομοθεσία εκεί.)
• Πώληση μετοχών ξένης εταιρείας: Δεν υπάρχει καμία φορολογική υποχρέωση στην Ελλάδα. Ακόμα κι αν η συναλλαγή πραγματοποιήθηκε μέσω ελληνικής χρηματιστηριακής εταιρείας, το εισόδημα δεν πηγάζει από την Ελλάδα. Ο μη κάτοικος δεν το δηλώνει στην Ελλάδα.

Παρατήρηση: Σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ. πώληση μεγάλου πακέτου μετοχών ελληνικής εταιρείας από μη κάτοικο που δεν καλύπτεται πλήρως από ΣΑΔΦ), αν προκύψει φορολογητέα ύλη, ο μη κάτοικος θα πρέπει να υποβάλει δήλωση και να καταβάλει τον φόρο 15%. Στην πράξη όμως, αυτές οι περιπτώσεις είναι σπάνιες. Συνιστάται σε μη κατοίκους με σημαντικές επενδυτικές κινήσεις στην Ελλάδα να λαμβάνουν φορολογική συμβουλή κατά {περίπτωση}.

Ειδικές Διαφορές ανά Χρηματιστηριακή Πλατφόρμα (Ελληνική vs Ξένη)

Η επιλογής του αν θα χρησιμοποιήσει κάποιος ελληνική χρηματιστηριακή εταιρεία ή ξένη πλατφόρμα για τις συναλλαγές του δεν αλλάζει τη φορολογική αντιμετώπιση, αλλά μπορεί να επηρεάσει πρακτικά τη διαδικασία:

• Παρακράτηση φόρων: Οι ελληνικές χρηματιστηριακές εταιρείες εφαρμόζουν όλες τις προβλεπόμενες ελληνικές παρακρατήσεις. Για παραδείγματα, σε μερίσματα ελληνικών μετοχών θα παρακρατήσουν 5% πριν την πίστωση στον επενδυτή (όπως είδαμε). Σε πώληση μετοχών στο Χρηματιστήριο Αθηνών, θα παρακρατήσουν επίσης το “φόρο χρηματιστηριακών συναλλαγών” (0,1% επί της αξίας πώλησης από 1/1/2024, προηγουμένως 0,20%)​. Αντίστοιχα, άλλες χώρες έχουν μικρούς φόρους συναλλαγών ή τέλη (π.χ. σε ορισμένα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια). Οι ξένες πλατφόρμες θα τηρήσουν τις παρακρατήσεις της χώρας όπου γίνεται η συναλλαγή, αλλά δεν θα παρακρατήσουν κανέναν ελληνικό φόρο, διότι δεν το γνωρίζουν ούτε υποχρεούνται. Για παραδείγματα, μια ξένη πλατφόρμα όταν λαμβάνετε μερίσματα από αμερικανικές μετοχές θα εφαρμόσει την παρακράτηση των ΗΠΑ (συνήθως 15% με W-8BEN), αλλά αν λάβετε μερίσματα από ελληνικές μετοχές μέσω αυτής, η ελληνική εταιρεία θα παρακρατήσει 5% (ανεξαρτήτως του ότι ο θεματοφύλακας είναι ξένος).
• Πληροφόρηση και στοιχεία για δήλωση: Οι ελληνικές ΑΕΠΕΥ συνήθως παρέχουν συγκεντρωτικές βεβαιώσεις για μερίσματα, τόκους και κινήσεις που βοηθούν τον επενδυτή στη συμπλήρωση της δήλωσης. Οι ξένες πλατφόρμες ενδέχεται να παρέχουν ετήσιες καταστάσεις (annual tax reports), όμως αυτές είναι φτιαγμένες για τις ανάγκες της φορολογίας της δικής τους χώρας. Ο Έλληνας φορολογούμενος που επενδύει μέσω ξένου broker πρέπει αυτοβούλως να συλλέγει τα στοιχεία (π.χ. μέσω των μηνιαίων statements ή του activity report) και να τα αντιστοιχεί στους ελληνικούς κωδικούς. Ιδιαίτερα για τον φόρο αλλοδαπής που θέλει να πιστώσει, θα χρειαστεί επίσημα παραστατικά (π.χ. βεβαίωση παρακράτησης φόρου από την αλλοδαπή εταιρεία/αρχή). Η διαδικασία δεν είναι δύσκολη, αλλά απαιτεί προσοχή και σύγκριση των δεδομένων.
• Συμμόρφωση με ελληνικό δίκαιο: Ανεξαρτήτως του πού διατηρεί λογαριασμό ο επενδυτής, οφείλει να συμμορφωθεί με την ελληνική φορολογική νομοθεσία για τα εισοδήματα και κέρδη που αποκτά. Το ότι μια συναλλαγή έγινε μέσω εξωτερικού δεν σημαίνει ότι “δεν φαίνεται” – οι φορολογικές υποχρεώσεις εναπόκεινται στον ίδιο τον φορολογούμενο να τις δηλώσει σωστά. Σημειώνουμε ότι η Ελλάδα συμμετέχει σε διεθνείς μηχανισμούς ανταλλαγής πληροφοριών (CRS) και οι ξένες χρηματοπιστωτικές εταιρείες αποστέλλουν στοιχεία λογαριασμών των Ελλήνων φορο resident στις ελληνικές αρχές. Επομένως, είναι σημαντικό να δηλώνονται όλα τα εισοδήματα, ανεξάρτητα από τον πάροχο της επενδυτικής υπηρεσίας.

Παραδείγματα διαφοροποίησης: Ο κ. Ζ και ο κ. Η είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας. Ο κ. Ζ επενδύει σε μετοχές του Χ.Α. μέσω ελληνικής χρηματιστηριακής, ενώ ο κ. Η μέσω ξένης πλατφόρμας. Και οι δύο έλαβαν μερίσματα €1.000 από ελληνικές μετοχές και $500 από αμερικανικές μετοχές:

• Ο κ. Ζ θα λάβει €950 καθαρά (με €50 παρακράτηση 5%) και από τις ΗΠΑ πιθανώς τίποτα καθαρό (η ελληνική ΑΕΠΕΥ ίσως δεν προσφέρει απευθείας πρόσβαση σε ΗΠΑ, αλλά αν το κάνει μέσω τρίτου, θα υπάρχει 15% US withholding). Θα λάβει μια ετήσια κατάσταση από την ΑΕΠΕΥ του, που θα αναφέρει τα μερίσματα ημεδαπής (€1.000, φόρος €50).
• Ο κ. Η θα λάβει €950 από τις ελληνικές μετοχές (η παρακράτηση 5% έγινε στην πηγή ούτως ή άλλως) και $425 από τις αμερικανικές (15% US withholding με W-8BEN). Η ξένη πλατφόρμα θα του δώσει ένα statement που ίσως αναφέρει αυτές τις συναλλαγές.
• Και οι δύο στη δήλωση θα βάλουν €1.000 κωδ. 291, €50 κωδ. 293, το αντίστοιχο ποσό σε ευρώ από ΗΠΑ στον κωδ. 295, και ~€75 φόρο αλλοδαπής (15% των $500) στον κωδ. 683. Η διαφορά είναι ότι ο κ. Ζ είχε έτοιμα τα νούμερα από τη βεβαίωση της ΑΕΠΕΥ, ενώ ο κ. Η τα υπολόγισε μόνος του από τα statements.

Υποβολή Δήλωσης – Συμπλήρωση Εντύπων Δ1 και Δ2

Στην ηλεκτρονική δήλωση Ε1, τα εισοδήματα από επενδύσεις καταχωρούνται ως εξής:

• Υποπίνακας 4Δ1 (Έντυπο Δ1): Αυτός ο πίνακας αφορά το “Εισόδημα από Μέρος” και περιλαμβάνει μερίσματα, τόκους και δικαιώματα. Εδώ θα δηλώσετε όλα τα μερίσματα (ημεδαπής και αλλοδαπής), καθώς και τυχόν τόκους ή δικαιώματα, αλλά στο πλαίσιο του ερωτήματος επικεντρωνόμαστε στα μερίσματα. Οι βασικές σειρές που μας αφορούν:
  • Μερίσματα ημεδαπής – κωδ. 291-292: δηλώνεται το μικτό ποσό μερισμάτων από ελληνικές εταιρείες που δεν απαλλάσσονται ειδικά από φόρο​. (Τα απαλλασσόμενα δεν θα δηλωθούν εδώ αλλά στον Πίνακα 6). Στους κωδ. 293-294 δηλώνεται ο φόρος 5% που παρακρατήθηκε.Μερίσματα αλλοδαπής – κωδ. 295-296: δηλώνεται το μικτό ποσό μερισμάτων από ξένες εταιρείες, στις περιπτώσεις που η Ελλάδα έχει δικαίωμα φορολόγησης (δηλαδή ουσιαστικά όλα τα μερίσματα εξωτερικού που απέκτησε φορολογικός κάτοικος Ελλάδας)​. Στους κωδ. 683-684 δηλώνεται ο τυχόν φόρος που πληρώθηκε στο εξωτερικό για αυτά τα μερίσματα​, ώστε να υπολογιστεί η πίστωση.Λοιπές σειρές: Υπάρχουν και γραμμές για μερίσματα που απαλλάσσονται (π.χ. ειδικές περιπτώσεις ναυτιλιακών – κωδ. 435-436 για “μη εισαχθέντα” μερίσματα ναυλομεσιτικών κλπ., που είναι πολύ εξειδικευμένες), καθώς και τόκους (κωδ. 271-272 για τόκους ημεδαπής, 319-320 για τόκους αλλοδαπής, κλπ.) με τους αντίστοιχους φόρους. Αν ο φορολογούμενος έχει εισόδημα και από τόκους ή δικαιώματα, συμπληρώνει τα αντίστοιχα πεδία (οι τόκοι φορολογούνται 15%, τα δικαιώματα 20%). Ο πίνακας Δ1 στο σύνολό του συγκεντρώνει όλα τα εισοδήματα από μέρος.
  Τυπικά, το TAXISnet προσυμπληρώνει ορισμένα πεδία σε αυτόν τον πίνακα, ιδίως για εισοδήματα ημεδαπής (π.χ. τα μερίσματα από ελληνικές εταιρείες μπορεί να εμφανιστούν αυτόματα αν οι εταιρείες υπέβαλαν τις σχετικές δηλώσεις). Ο φορολογούμενος πρέπει να ελέγξει και να προσθέσει τυχόν εισοδήματα που δεν προσυμπληρώνονται (π.χ. μερίσματα εξωτερικού).
• Υποπίνακας 4Δ2 (Έντυπο Δ2): Πρόκειται για τον πίνακα “Υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου”, όπου υπολογίζονται τα κέρδη από πωλήσεις τίτλων (μετοχές, ομόλογα, παράγωγα, ακίνητα κλπ.). Εδώ θα καταχωρίσετε μόνο τις περιπτώσεις που προκύπτει φορολογητέα υπεραξία. Ο πίνακας έχει υποενότητες:
  • Τίτλοι ημεδαπής (κωδ. 829-830): Στην ηλεκτρονική φόρμα θα δηλώσετε τις συναλλαγές σας σε τίτλους ελληνικών επιχειρήσεων που φορολογούνται. Για παραδείγματα, αν πουλήσατε μη εισηγμένες μετοχές ελληνικής εταιρείας με {κέρδος}, θα το δηλώσετε εδώ. Θα σας ζητηθεί να εισάγετε ΑΦΜ της εταιρείας της οποίας πουλήσατε μετοχές​, ποσό πώλησης, ποσό αγοράς κ.λπ.Τίτλοι αλλοδαπής (κωδ. 865-866): Αντίστοιχα, οι συναλλαγές σε τίτλους αλλοδαπής που έχουν φορολογητέο {κέρδος} καταχωρούνται ξεχωριστά εδώ​. Παραδείγματα: {κέρδος} από πώληση μετοχών σε ξένη μη εισηγμένη εταιρεία.Φόρος αλλοδαπής (κωδ. 867-868): Εδώ δηλώνεται τυχόν φόρος που πληρώθηκε στην αλλοδαπή επί των κερδών αυτών, όπως αναφέρθηκε (π.χ. μια χώρα επέβαλε 5% φόρο υπεραξίας σε μη κάτοικο – σπάνιο αλλά αν έγινε, μπαίνει εδώ για να πιστωθεί)​.Ζημίες (κωδ. 871-872, 873-874): Οι κωδικοί 871-872 δεν χρησιμοποιούνται πλέον (παλαιότερα για ζημία τρέχοντος έτους, αλλά τώρα γίνεται αυτόματα). Οι κωδ. 873-874, όπως είπαμε, είναι για μεταφερόμενες ζημίες προηγούμενων ετών​. Εάν έχετε δηλώσει ζημία από τίτλους τα προηγούμενα χρόνια που μεταφέρεται, θα την αναγράψετε εκεί (και θα συμψηφιστεί αυτόματα).Λοιπά ειδικά πεδία: Υπάρχουν κι άλλα πεδία π.χ. 875-876 για ειδικές υπεραξίες (πώληση μετοχών ναυτιλιακών εταιρειών που απαλλάσσονται, κλπ.), αλλά αυτά αφορούν ειδικά καθεστώτα.
  Μετά την καταχώριση όλων των σχετικών στοιχείων, το σύστημα θα εμφανίσει στον Πίνακα Δ2 το “καθαρό” {αποτέλεσμα} (κερδος ή ζημία) ανά κατηγορία. Το θετικό {αποτέλεσμα} (αν υπάρχει) θα μεταφερθεί αυτόματα στους κωδικούς 829/865, και ο φόρος 15% θα υπολογιστεί. Ένα αρνητικό {αποτέλεσμα} από τίτλους ημεδαπής ή αλλοδαπής που φορολογούνται δεν θα μεταφερθεί πουθενά αλλά θα παραμείνει στους 871-872 για μελλοντική χρήση.

Σημαντικό: Τα απαλλασσόμενα κέρδη (π.χ. από εισηγμένες <0,5%) ΔΕΝ καταχωρούνται στον Πίνακα Δ2. Αντίθετα, δηλώνονται μόνο συγκεντρωτικά στον Πίνακα 6 (κωδ. 659/660), όπως προαναφέρθηκε. Αυτό σημαίνει ότι στο TAXISnet δεν θα περάσετε αυτές τις συναλλαγές στον πίνακα υπεραξίας. Σε {περίπτωση} ελέγχου, μπορεί να ζητηθούν δικαιολογητικά (π.χ. βεβαιώσεις συναλλαγών) για να επιβεβαιωθεί ότι οι μετοχές πράγματι πληρούσαν τα κριτήρια απαλλαγής (εισηγμένες, <0,5% {συμμετοχή} ή κτήση πριν 2009), αλλά δεν χρειάζεται κάτι περαιτέρω κατά την υποβολή.

Πρόσθετες Παρατηρήσεις και {Συμβουλές}

• Φόρος χρηματιστηριακών συναλλαγών: Όπως αναφέρθηκε, στην πώληση μετοχών στο Χρηματιστήριο Αθηνών υπάρχει τέλος 0,1% επί της αξίας πώλησης από το 2024 (νωρίτερα ήταν 0,20%)​. Αυτός ο φόρος παρακρατείται αυτόματα από τη χρηματιστηριακή στο εκκαθαριστικό της συναλλαγής και δεν δηλώνεται στο Ε1 (δεν είναι εισόδημα, αλλά έξοδο/φόρος συναλλαγής). Ομοίως, άλλα χρηματιστήρια ενδέχεται να έχουν παρόμοια μικροποσά (π.χ. το χρηματιστήριο Γαλλίας έχει φόρο συναλλαγών 0,3%, το Λονδίνο έχει Stamp Duty 0,5% στις αγορές κ.λπ.). Αυτά τα κόστη συμψηφίζονται στην τιμή (επηρεάζουν την καθαρή τιμή αγοράς/πώλησης που λαμβάνει ο επενδυτής) και θα πρέπει να ληφθούν υπόψη όταν υπολογίζετε την καθαρή υπεραξία (δηλ. μπορείτε να αφαιρέσετε το κοστούς αυτό ως μέρος των εξόδων πώλησης). Δεν υπάρχει όμως ξεχωριστός χειρισμός στη δήλωση.
• Μετοχές σε επιχειρηματική δραστηριότητα (Ε3): Τα εισοδήματα από μερίσματα και υπεραξίες μετοχών δεν αποτελούν επιχειρηματική δραστηριότητα εκτός αν μιλάμε για πολύ ειδικές περιπτώσεις (π.χ. χρηματιστηριακή εταιρεία ως νομικό πρόσωπο – όχι φυσικό πρόσωπο). Για έναν ιδιώτη επενδυτή, όλα τα παραπάνω δηλώνονται στο Ε1, όχι στο Ε3. Το έντυπο Ε3 αφορά εισοδήματα από επιχειρήσεις, ελεύθερα επαγγέλματα κλπ., και δεν εμπλέκεται στη φορολόγηση κεφαλαιακών εισοδημάτων του φυσικού προσώπου. Επομένως, δεν υπάρχει κάποιος κωδικός στο Ε3 που να πρέπει να συμπληρωθεί για μερίσματα ή πωλήσεις μετοχών – όλα γίνονται μέσω των Δ1 και Δ2 του Ε1 όπως περιγράφηκε.
• Απαλλαγές και εξαιρέσεις που ισχύουν το 2024: Συνοψίζοντας τις βασικές απαλλαγές:
  • Κέρδη από πώληση εισηγμένων μετοχών (αγορασμένων μετά το 2009) με {συμμετοχή} <0,5%: Αφορολόγητα, δήλωση σε κωδ. 659​.
  • Κέρδη από πώληση εισηγμένων μετοχών που αποκτήθηκαν πριν 1/1/2009: Αφορολόγητα, δήλωση σε κωδ. 659​.
  • Μερίσματα από ημεδαπές ή αλλοδαπές πηγές: Φορολογούνται 5% (κωδ. 291/295) εκτός από ειδικές εταιρείες που απαλλάσσονται (π.χ. ναυτιλιακές, ΟΣΕΚΑ – τότε δηλώνονται σε απαλλασσόμενους κωδικούς).
  • Εισόδημα από μετοχές μέσω stock options ή δωρεάν διάθεσης μετοχών σε εργαζομένους: Εδώ ισχύουν ειδικοί κανόνες (άρθρο 42Α ΚΦΕ). Αν πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις (π.χ. startup <5 ετών, διακράτηση 24 μηνών κ.λπ.), η υπεραξία μπορεί να φορολογηθεί με ευνοϊκό συντελεστή 5% αντί 15%​. Αυτές οι περιπτώσεις (stock options) δηλώνονται επίσης στους κωδ. 829/865 αλλά με ειδική σήμανση ότι πληρούνται οι όροι, ώστε ο φόρος να υπολογιστεί 5%. Αν σας αφορούν, συμβουλευτείτε λεπτομερώς την εγκύκλιο. Στον παρόντα οδηγό τις αναφέρουμε για πληρότητα, αλλά είναι μεμονωμένες περιπτώσεις.
  • Τυχόν εισόδημα από αλλοδαπή που δεν εισάγεται στην Ελλάδα: Η Ελλάδα δεν έχει γενικό κανόνα απαλλαγής για μη εισαχθέντα εισοδήματα (δεν ισχύει πλέον κάποια διάταξη remittance basis, παρά μόνο σε ειδικό καθεστώς “κατοίκων αλλοδαπής επενδυτών” με flat tax). Συνεπώς, ο κάτοικος Ελλάδας φορολογείται για τα αλλοδαπά μερίσματα ανεξαρτήτως αν τα έφερε ή όχι στη χώρα. Μία εξαίρεση είναι τα μερίσματα ναυτιλιακών εταιρειών ειδικού νόμου: αυτά, αν παραμένουν στο εξωτερικό, δεν φορολογούνται και δηλώνονται χωριστά (στους κωδ. 435-436 ως “μη εισαχθέντα”, σύμφωνα με τις οδηγίες Ε1). Πρόκειται όμως για πολύ ειδική {περίπτωση} κερδών από ναυτιλιακές/ναυλομεσιτικές εταιρείες και όχι για τις κοινές επενδύσεις μας.
• Έλεγχος τεκμηρίων/πόθεν έσχες: Αν και οι δαπάνες αγοράς μετοχών δεν αποτελούν τεκμήριο, τα έσοδα από μερίσματα και οι απαλλασσόμενες υπεραξίες προσμετρώνται στα διαθέσιμα εισοδήματα του φορολογουμένου. Συγκεκριμένα, τα απαλλασσόμενα εισοδήματα (κωδ. 659-660) συνυπολογίζονται για την κάλυψη τεκμηρίων διαβίωσης. Αυτό σημαίνει ότι αν έχετε μόνο απαλλασσόμενα κέρδη (και καθόλου φορολογητέο εισόδημα), μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να καλύψετε π.χ. τεκμήριο κατοικίας ή αυτοκινήτου. Επίσης, σε ένα ενδεχόμενο πόθεν έσχες, η πώληση μετοχών που απέφερε έσοδο είναι στοιχείο κάλυψης (καθώς δείχνει ρευστοποίηση επένδυσης).
• {Διατήρηση} δικαιολογητικών: Κρατήστε αντίγραφα από όλες τις βεβαιώσεις που αφορούν τα επενδυτικά εισοδήματα:
  • Βεβαιώσεις από ελληνικές εταιρείες για μερίσματα (αν σας στάλθηκαν).
  • Βεβαιώσεις από χρηματιστηριακές για συναλλαγές (συμβόλαια αγοραπωλησίας μη εισηγμένων, statements αγορών/πωλήσεων).
  • Βεβαιώσεις παρακράτησης φόρου από αλλοδαπές αρχές (π.χ. έντυπο 1042-S από τις ΗΠΑ για παρακρατήσεις σε μερίσματα).
  • Αυτά δεν αποστέλλονται με τη δήλωση, αλλά μπορεί να ζητηθούν σε μελλοντικό έλεγχο ή για τη διεκδίκηση πίστωσης φόρου.

Έχεις απορίες; Στείλε αίτημα

Επίσημες Πηγές.

• Νόμος 4172/2013 (ΦΕΚ Α’ 167/23.07.2013) – Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος, που αποτελεί τη βασική νομοθεσία για τη φορολόγηση εισοδήματος φυσικών προσώπων (περιλαμβάνει διατάξεις για μερίσματα, τόκους, υπεραξίες κ.λπ.) (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ).
• Νόμος 4646/2019 (άρθρο 24) – Τροποποίηση του ΚΦΕ που μείωσε τον συντελεστή φορολογίας και παρακράτησης φόρου στα μερίσματα από 10% σε 5% (ισχύ από 1/1/2020) (Μείωση του συντελεστή φορολογίας και παρακράτησης φόρου μερισμάτων από 10% σε 5% (Εγκύκλιος ΑΑΔΕ) | Νομικά Νέα | Lawspot).
• Νόμος 4607/2019 (ΦΕΚ Α’ 65/24.04.2019) – Διατάξεις για τη φορολόγηση εισοδημάτων από μερίσματα πλοιοκτητριών εταιρειών (π.χ. άρθρα 52 και 56 περί συνυποσχετικού οικειοθελούς παροχής), με ειδικό καθεστώς βάσει ν. 27/1975 (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ) (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ).
• Εγκύκλιος ΑΑΔΕ Ε.2012/2020 (30.01.2020) – Παροχή οδηγιών για τη μείωση του συντελεστή φορολογίας/παρακράτησης μερισμάτων από 10% σε 5% σύμφωνα με το άρθρο 24 του ν.4646/2019 (Ε.2012/2020 Παροχή οδηγιών σχετικά με τη μείωση του συντελεστή φορολογίας και παρακράτησης φόρου μερισμάτων από 10% σε 5%, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 24 του ν.4646/2019).
• Απόφασης ΑΑΔΕ Α.1201/2019 (ΦΕΚ Β’ 1861/24.05.2019) – Τροποποίηση της απόφασης Α.1041/2019 (δήλωση φορολογίας εισοδήματος 2018) με προσθήκη νέων κωδικών στον Πίνακα 4Δ1 του Ε1 για «εισαχθέντα μερίσματα πλοιοκτητριών εταιρειών» που υπάγονται στο ν.4607/2019 (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ) (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ).
• Οδηγίες συμπλήρωσης δήλωσης Ε1 (φορολογικό έτος 2024) – Επίσημος οδηγός της ΑΑΔΕ με αναλυτικές οδηγίες δήλωσης εισοδημάτων. Περιλαμβάνει τους σχετικούς κωδικούς του εντύπου Ε1 για επενδυτικά εισοδήματα (μερίσματα: π.χ. κωδ. 291-292, τόκοι: 293-294, δικαιώματα: 295-296, κ.ά., υπεραξία μεταβίβασης τίτλων: υποπίνακας 4Ε με κωδ. 829-830) καθώς και τις εξαιρέσεις (αφορολόγητα κέρδη από εισηγμένες μετοχές <0,5% συμμετοχής ή αποκτηθείσες προ 1/1/2009, μερίσματα ναυτιλιακών εταιρειών ν.27/1975 κ.λπ.) (Δήλωση φορολογίας εισοδήματος ΦΠ Ε1-Ε2-Ε3 | ΑΑΔΕ) (ΔΗΛΩΣΗ Ε1 2025 Οδηγίες συμπλήρωσης).
• ΑΑΔΕ – Κατηγορίες εισοδήματος και φορολογία στην Ελλάδα – Επίσημη τεκμηρίωση των κατηγοριών εισοδήματος και συντελεστών. Σύμφωνα με τον ΚΦΕ: μερίσματα φορολογούνται αυτοτελώς με 5%, τόκοι 15%, δικαιώματα 20% (Κατηγορίες εισοδήματος και φορολογία εισοδήματος στην Ελλάδα | ΑΑΔΕ), ενώ τα κέρδη από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου (π.χ. μετοχές, ομόλογα, παράγωγα) φορολογούνται με συντελεστή 15% (Κατηγορίες εισοδήματος και φορολογία εισοδήματος στην Ελλάδα | ΑΑΔΕ) (εξαιρείται η υπεραξία από ακίνητα, σε αναστολή έως 31/12/2024).