Ο επόμενος μήνας είναι ιδιαίτερα κρίσιμος για την Ελλάδα, αλλά και για την υπόλοιπη Ευρώπη, καθώς θα καθοριστούν νέοι δημοσιονομικοί κανόνες που θα ισχύουν από το 2025, σηματοδοτώντας το τέλος της δημοσιονομικής χαλάρωσης που υπήρχε κατά τη διάρκεια και μετά την πανδημία. Το πλαίσιο είναι λίγο-πολύ γνωστό, αλλά εξακολουθεί να λείπει μια βασική παράμετρος «κουρέματος» δαπανών, που θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στην ελληνική οικονομία τα επόμενα χρόνια. Πέραν αυτού, αλλά στο πλαίσιο του… δεύτερου σχεδίου, τίθεται και το θέμα της επίτευξης πρωτογενών πλεονασμάτων, με την Ελλάδα να πρέπει να παράγει πάνω από 2% ετησίως.

Η Ελλάδα περιμένει να δει πού θα είναι η «μπαλίτσα» του πλαφόν αλλαγής καθαρών δαπανών για το 2025-2028.

Κύκλος ιδεών: Απαραίτητες οικονομικές μεταρρυθμίσεις από Χαρδούβελη, Καραβία, Μυτιληναίο και Vett

Αυτό σημαίνει περίπου ότι με βάση αυτά τα ποσοστά θα καταρτιστούν οι επόμενοι 4 προϋπολογισμοί, που θα ανακοινωθούν σε λίγες εβδομάδες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αρμόδιων παραγόντων, πιθανότατα στην {περίπτωση} της Ελλάδας, ο ρυθμός αύξησης των δαπανών θα κυμανθεί από 2,5% έως 3%.

Μικρά περιθώρια

Στην πράξη, αυτό το ποσοστό θα αφήσει πολύ περιορισμένες ευκαιρίες για αύξηση των δαπανών το επόμενο έτος, πέρα ​​από αυτές που έχουν ήδη ξεκινήσει.

Το ανώτατο όριο δαπανών θα αναφέρεται ουσιαστικά στον ρυθμό με τον οποίο αλλάζει από έτος σε έτος

Αξίζει να σημειωθεί ότι το τελικό ποσοστό προκύπτει από «ασκήσεις» που αφορούν την υπηρεσία του χρέους κάθε χώρας μέλους. Υπό αυτή την έννοια, το πρωτογενές πλεόνασμα υποβιβάζεται, αλλά παραμένει σημαντικό.

Γι’ αυτό οι προβλέψεις της Επιτροπής για την οικονομία κάθε χώρας, που δημοσιεύτηκαν χθες, παίζουν σημαντικό ρόλο στο τελικό {αποτέλεσμα}.

Οροφή

Η Ελλάδα έχει ήδη μια πρόγευση της περιοχής όπου θα μεταφερθεί το ταβάνι αργότερα φέτος.

Η χώρα έχει δεσμευτεί να διατηρήσει την αύξηση των καθαρών δαπανών στο 2,6%, που μεταφράζεται σε περίπου 2,5 δισ. ευρώ.

Μέχρι στιγμής, ο ρυθμός μεταβολής παραμένει στο 2,1%. Εάν το ποσοστό αυτό διατηρηθεί μέχρι το τέλος του έτους, η διαφορά μπορεί να αποθηκευτεί για μελλοντικούς σκοπούς, χωρίς πρόθεση να επιστραφεί στην κοινωνία με τη μορφή μερίσματος.

Ο ρυθμός αύξησης των δαπανών θα καθορίζεται ετησίως για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, με την κυβέρνηση του Βορείου Νησιού να αναμένεται να αποκαλύψει το σχέδιό της τον Σεπτέμβριο του επόμενου έτους. Άλλωστε, η ενδιάμεση έκθεση που υποβλήθηκε στην Επιτροπή στα τέλη Απριλίου δεν περιέχει προβλέψεις για το 2026 και το 2027, τουλάχιστον σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Χρέος και πρωτογενές πλεόνασμα

Η αντιστάθμιση των πρωτογενών πλεονασμάτων φαντάζει επίσης δύσκολη τα επόμενα χρόνια, γιατί η χώρα μας είναι υποχρεωμένη να παράγει σε υψηλό {επίπεδο}, που πρόκειται να συνδεθεί με τη μείωση του χρέους σε σχέσης με το ΑΕΠ.

Για χώρες με χρέος άνω του 60%, ο προηγούμενος κανόνας όριζε ότι τα κράτη μέλη έπρεπε να μειώνουν το χρέος τους κατά 1/20 κάθε χρόνο. Αυτό θα σήμαινε μείωση της τάξης του 5% ετησίως για την Ελλάδα. Ο νέος κανόνας προβλέπει καλύτερες συνθήκες μείωσης, καθώς οι χώρες με χρέος που υπερβαίνει το 90% του ΑΕΠ θα πρέπει να επιδείξουν ετήσια μείωση χρέους τουλάχιστον 1% του ΑΕΠ.

Σε χώρες με χρέος μεταξύ 60% και 90% του ΑΕΠ, η ετήσια μείωση του χρέους θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 0,5% του ΑΕΠ.

Κανόνες ελλείμματος

Επιπλέον, οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες θα μειώσουν τις ελάχιστες απαιτήσεις για τη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.

Ειδικότερα, τόσο οι υφιστάμενοι όσο και οι νέοι κανόνες προβλέπουν ότι οι χώρες θα πρέπει, κατ’ αρχήν, να θέτουν στόχους για το δημοσιονομικό έλλειμμα που είναι πιο φιλόδοξοι από το ανώτατο όριο του 3% που ορίζεται στη Συνθήκη.

Υπάρχουν δύο τέτοια ανώτατα όρια στο υπάρχον πλαίσιο, τα οποία στην {περίπτωση} της Ελλάδας υποθέτουν μέγιστο έλλειμμα 0,8% του ΑΕΠ.

Οι νέοι κανονισμοί θεσπίζουν ένα ενιαίο και λιγότερο αυστηρό ανώτατο όριο ελλείμματος, το οποίο ορίζει ότι το έλλειμμα δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1,5% του ΑΕΠ.

Κλειδί και εξαιρέσεις

Το νέο εργαλείο για τον έλεγχο της χώρας και το «κλειδί» του νέου Συμφώνου Σταθερότητας της Επιτροπής θα είναι το «ανώτατο όριο» στις καθαρές πρωτογενείς δαπάνες. Ουσιαστικά, θα δημιουργηθεί μια διαδρομή καθαρών δαπανών. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, θα είναι δυνατή μια σωρευτική απόκλιση 0,6%, αλλά το ήμισυ (0,3%) δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί εντός ενός έτους, διαφορετικά εάν δεν τηρηθούν τα όρια, η χώρα θα μπει στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.

Επιπλέον, θα εισαχθεί ειδικό πλαίσιο δαπανών για την Ελλάδα, καθώς οι πρόσθετοι τόκοι που θα πρέπει να πληρώσει η χώρα από το 2033 δεν θα χρεώνονται καθώς η περίοδος χάριτος για την αποπληρωμή των δανείων του ESM και του EFSF λήγει το 2032.

Οι επενδύσεις στην άμυνα, δηλαδή σε εκπαιδευτικά προγράμματα υλικού και όχι στις επιχειρησιακές δαπάνες των Ενόπλων Δυνάμεων, δεν θα ενταχθούν στη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος.