Η εδώ και δεκαετίες ευρωπαϊκή στεγαστική κρίση γίνεται αισθητή από την Ολλανδία μέχρι την Πορτογαλία, την Ελλάδα, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι τιμές και τα ενοίκια έχουν εκτοξευθεί, η προσιτή τιμή στέγασης έχει μειωθεί και η στέγαση έχει γίνει πολιτικό ζήτημα.

Στεγαστική κρίση: Η Ευρώπη δεν μπορεί να το αντέξει οικονομικά – ποιος πληρώνει το «μάρμαρο»

Σύμφωνα με την έκθεση της Eurostat του 2023, οι τιμές των ακινήτων στο μπλοκ των 27 κρατών μελών της ΕΕ αυξήθηκαν κατά 47% μεταξύ 2010 και 2022, σε ορισμένες χώρες σχεδόν τριπλασιάστηκαν: στην Εσθονία η αύξηση ήταν 192%. Μόνο σε δύο κράτη μέλη, την Ιταλία και την Κύπρο, οι τιμές έχουν μειωθεί.

Εν τω μεταξύ, τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 18% την ίδια περίοδο, σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ εκτός από την Ελλάδα (όπου έχουν αυξηθεί κατά 37% από το 2018). Οι μεγαλύτερες αυξήσεις σημειώθηκαν στη Λιθουανία (κατά 144%) και στην Ιρλανδία (κατά 84%).

Η Ελλάδα είναι ο «πρωταθλητής» της ακρίβειας στην κατασκευή κατοικιών

Αυτό, εν μέρει, είχε ως {αποτέλεσμα} το αυξανόμενο μερίδιο των νοικοκυριών των οποίων το συνολικό κοστούς στέγασης αντιπροσωπεύει το 40% ή περισσότερο του διαθέσιμου εισοδήματός τους, το οποίο μειώνεται κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Στη Γερμανία, όπου λίγο περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού ζει σε ενοικιαζόμενα διαμερίσματα – ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ – η ομοσπονδιακή στατιστική υπηρεσία εκτίμησε πέρυσι ότι ένα στα πέντε νοικοκυριά ξοδεύει τουλάχιστον τα δύο πέμπτα του καθαρού εισοδήματός του για ενοίκια.

Όσο για την Ελλάδα, είναι δυστυχώς πρώτη στην Ευρώπη, όπου το κοστούς στέγασης για τα νοικοκυριά υπερβαίνει το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος.

Τα εκτοξευόμενα ενοίκια και οι τιμές των ακινήτων είναι πλέον ένα από τα βασικά ζητήματα πολιτικών συγκρούσεων στην ευρωπαϊκή πολιτική, καθώς τα ακροδεξιά και λαϊκιστικά κόμματα αρχίζουν να κεφαλαιοποιούν την αυξανόμενη δημόσια οργή για την κρίση στέγασης

Δεν κάνουν οικογένεια, μένουν μαζί μετά τον χωρισμό

Σε πολλές πόλεις της ΕΕ, οι χρόνοι αναμονής για κοινωνική στέγαση είναι 10 χρόνια ή περισσότερο – για παραδείγματα, ζευγάρια σε χώρες όπως η Ολλανδία, όπου υπάρχει έλλειψη περίπου 400.000 σπιτιών, αναβάλλουν σημαντικά γεγονότα της ζωής τους, όπως η παραγωγή οικογένειας ή αναγκάστηκαν να ζήσουν μαζί μετά το χωρισμό.

Στην Ιρλανδία, η μέση ηλικία των αγοραστών είναι τώρα 39, από 35 το 2010. Η γενιά Z φεύγει από το σπίτι αργότερα από τους προκατόχους της: μεταξύ 2007 και 2019, η ηλικία στην οποία τουλάχιστον το 50% των νέων Ευρωπαίων ζουν ανεξάρτητα αυξήθηκε από τα 26 έως 28 ετών.

Δεν είναι περίεργο ότι η στέγαση βρίσκεται ψηλά στην ημερήσια διάταξη για τους ανθρώπους, ειδικά τους νέους. Η έρευνας του Ευρωβαρόμετρου του 2022 διαπίστωσε ότι για περισσότερο από το 20% των νέων ηλικίας 25 έως 34 ετών σε περισσότερο από το ένα τρίτο των κρατών μελών της ΕΕ, η στέγαση ήταν ένα από τα δύο κύρια μέλημά τους για τους ψηφοφόρους.

ΟΗΕ: Λύστε τη στεγαστική κρίση ή κινδυνεύετε να τροφοδοτήσετε την ακροδεξιά

Ταυτόχρονα, και μόλις τρεις εβδομάδες πριν από τις ευρωεκλογές, υπάρχει ο κίνδυνος τα δυσβάσταχτα ενοίκια και οι υψηλές τιμές των ακινήτων να γίνουν βασικό πεδίο πολιτικής μάχης σε όλη την ήπειρο, με τα Ηνωμένα Έθνη να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την ακροδεξιά αν η στεγαστική κρίση δεν επιλύεται.

Τα εκτοξευόμενα ενοίκια και οι τιμές των ακινήτων είναι τώρα ένα από τα βασικά ζητήματα σύγκρουσης στην ευρωπαϊκή πολιτική, καθώς ακροδεξιά και λαϊκιστικά κόμματα αρχίζουν να κεφαλαιοποιούν την αυξανόμενη δημόσια οργή για την στεγαστική κρίση στην ήπειρο, λένε οι ειδικοί.

Τις εβδομάδες πριν από τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στις οποίες τα ακροδεξιά κόμματα αναμένεται να έρθουν πρώτα σε εννέα κράτη μέλη της ΕΕ και δεύτερη ή τρίτη σε άλλα εννέα, η στέγαση μπορεί να γίνει εξίσου ισχυρός παράγοντας υποστήριξης της ακροδεξιάς με τη μετανάστευση.

Η σχέσης μεταξύ των ακριβών ενοικίων και της στροφής προς την άκρα δεξιά

«Τα ακροδεξιά κόμματα ευδοκιμούν όταν μπορούν να εκμεταλλευτούν τα κοινωνικά κενά που προκύπτουν από τις ελλιπείς επενδύσεις και τον ανεπαρκή κυβερνητικό σχεδιασμό… και όταν μπορούν να κατηγορήσουν τους ξένους», είπε ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για το δικαίωμα στην επαρκή στέγαση.

«Πολλές χώρες της ΕΕ βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε αυτή την κατάσταση», είπε ο Μπαλακρισνάν Ρατζαγκόπαλ στους Βρετανούς Κηδεμόνας, σημειώνοντας ότι «η στεγαστική κρίση δεν αφορά πλέον μόνο τα χαμηλά εισοδήματα, τους μετανάστες, τις μονογονεϊκές οικογένειες, αλλά και τη μεσαία τάξη. Αυτό είναι ένα κοινωνικό προβληματισμός του 21ου αιώνα».

Η έλλειψη οικονομικά προσιτών κατοικιών έχει πυροδοτήσει διαμαρτυρίες στη Λισαβόνα, το Άμστερνταμ, την Πράγα, το Μιλάνο και – εκτός ΕΕ – το Λονδίνο, με τους νέους ιδιαίτερα να είναι εξοργισμένοι από τα ενοίκια που «τρώνε» το μισό εισόδημά τους και τα στεγαστικά δάνεια που είναι δεκαπλάσια του μέσου μισθού .

Το θέμα ήταν η μεγαλύτερη ανησυχία των ψηφοφόρων στις περσινές ολλανδικές εκλογές, τις οποίες κέρδισε το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας (PVV) του Geert Wilders και έπαιξε ρόλο στην ενίσχυση της υποστήριξης για το κόμμα Chega της Πορτογαλίας, το οποίο σχεδόν τριπλασίασε το μερίδιό του τον Μάρτιο.

Η στέγαση είναι ένα θεμελιώδες δικαίωμα για να σταματήσει η άνοδος της ακροδεξιάς

«Είναι ένα ζήτημα που τσεκάρει πολλά πλαίσια» για ακροδεξιά κόμματα, σημείωσε η Catherine Fieschi του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου. «Είναι εύκολο να το πλαισιώσεις αυτό ως ζήτημα ελίτ εναντίον ανθρώπων και να ισχυριστείς ότι οι μετανάστες αντιμετωπίζονται καλύτερα από τους ιθαγενείς».

Πρόσφατη ακαδημαϊκή έρευνας έχει βρει μια σαφή σχέσης μεταξύ των αυξανόμενων ενοικίων και των ακροδεξιών φωνών – ακόμη και χωρίς ισχυρά μηνύματα κατά της μετανάστευσης.

Ο Tarik Abou-Chadi, ειδικός σε θέματα πολιτικής της ΕΕ και συντάκτης μιας μελέτης που έδειξε ότι η αύξηση των ενοικίων αντικατοπτρίζεται σε τοπικό {επίπεδο} στην αυξανόμενη στήριξης για το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) στη Γερμανία, δήλωσε ότι «ο φόβος απώλειας της θέσης» ήταν βασικός παράγοντας. .

«Αυτά τα στοιχεία δείχνουν ότι η στέγαση αποτελεί πλέον μέρος ενός ευρύτερου συνόλου οικονομικών και κοινωνικών κινδύνων και αβεβαιοτήτων που τροφοδοτούν το άγχος», σημείωσε, τονίζοντας ότι «ο φόβος να πρέπει να φύγετε από το σπίτι επειδή δεν μπορείτε να αντέξετε οικονομικά οδηγεί σε αύξηση στήριξης της ριζοσπαστικής δεξιάς».

Συμπερασματικά, αν θέλουμε να σταματήσουμε την άνοδο της ακροδεξιάς, να της στερήσουμε το οξυγόνο, ζητήματα όπως η στέγαση πρέπει να αναγνωριστούν ως θεμελιώδη δικαιώματα.

Πηγή:στα ελληνικα