Η υπέρβαση στο πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού συνεχίζεται καθ’ όλο το πεντάμηνο Ιανουαρίου – Μαΐου 2024. Τον μήνα Μάιο  όμως, για πρώτη φορά «σκόνταψαν» τα κρατικά έσοδα από την κατανάλωση…

Το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε τα οριστικά στοιχεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού. Παρά το υπερπλεόνασμα 2,4 δισ. ευρώ (πρωτογενές 3,2 δισ. αντί 802 εκατ. που αναμένετο), το μεγαλύτερο μέρος του ανήκει στα έσοδα από φόρους του 2023 (ΕΝΦΙΑ, φόροι εισοδήματος, τέλη κυκλοφορίας κλπ).

Ωστόσο οι εισπράξεις ΦΠΑ και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης που αποτελούν τρέχοντες έμμεσους φόρους του 2024, δείχνουν ότι κάτι αλλάζει ίσως από το Μάιο και μετά:

    από την αρχή του χρόνου οι αυξήσεις στις εισπράξεις ΦΠΑ συνεχίζονταν «με φόρα», λόγω κυρίως της ακρίβειας. Στο πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου τα έσοδα από ΦΠΑ είχαν υπέρβαση έναντι των στόχων 296 εκατ. ευρώ ή κατά 3%.
    Ταυτόχρονα όμως και  οι πωλήσεις (κατανάλωση) έδειχναν αντοχές και άνοδο, αφού ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης που -ασχέτως ύψους τιμής- επιβάλλεται στον όγκο των πωλήσεων, έδειχνε και αυτός να σημειώνει άνοδο κατά 72 εκατ. ευρώ στο πεντάμηνο, με αύξηση 2,7%.
    Παρόλα αυτά, τον μήνα Μάιο -για πρώτη φορά- καταγράφεται μεγάλη άνοδος στις εισπράξεις από ΦΠΑ (υπέρβαση 81 εκατ. ευρώ ή +5,8%) αλλά την ίδια στιγμή, ο ΕΦΚ (σταθερός φόρος στον όγκο πωλήσεων) δεν σημειώνει αύξηση αλλά κάμψη κατά 4 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου, ή -0,7%.

Ελαφρά μειωμένα ήταν όμως και τα έσοδα από φόρους εισοδήματος, κατά 49 εκατ. ευρώ.
Τι «πήγε καλά»

Συνολικά στο 5μηνο για τους κυριότερους φόρους της κατηγορίας αυτής παρατηρούνται τα εξής:

    Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 10,187 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 296 εκατ. ευρώ.
    Τα έσοδα των ΕΦΚ ανήλθαν σε 2,714 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 72 εκατ. ευρώ.
    Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 1,414 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 147 εκατ. ευρώ, εξαιτίας της είσπραξης δύο δόσεων του ΕΝΦΙΑ, αντί μίας, όπως είχε προβλεφθεί.
    Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 7,434 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 754 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων ο Φόρος Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων είναι αυξημένος κατά 153 εκατ. ευρώ, ο Φόρος Εισοδήματος Νομικών Προσώπων αυξημένος κατά 499 εκατ. ευρώ και οι Λοιποί Φόροι Εισοδήματος αυξημένοι κατά 102 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
    Τα έσοδα της κατηγορίας «Κοινωνικές Εισφορές» ανήλθαν σε 25 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον στόχο.

Ωστόσο, τον μήνα Μάιο 2024 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 4,347 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 868 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου, εξαιτίας του γεγονότος ότι στη στοχοθεσία της εισηγητικής έκθεσης είχε συμπεριληφθεί η είσπραξη τον μήνα Μάιο της πρώτης ενισχυμένης δόσης του ΕΝΦΙΑ, ύψους 940 εκατ. ευρώ, η οποία εισπράχθηκε κατά τον μήνα Απρίλιο 2024 (ποσό είσπραξης 903 εκατ. ευρώ).

Σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου – Μαΐου 2024, παρουσιάζεται 2,2 δισ. ευρώ μικρότερο έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού: ανήλθε σε 535 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 2,728 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2024 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024 και ελλείμματος 1,116 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023.

Το πρωτογενές {αποτέλεσμα} σημειώνει υπέρβαση 2,4 δισ. ευρώ! Διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 3,2 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 802 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 2,3 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2023.

Σημειώνεται, ωστόσο, ότι μέρος της διαφοράς του πρωτογενούς πλεονάσματος έναντι του στόχου σε ταμειακούς όρους δεν προσμετράται στο πρωτογενές {αποτέλεσμα} του 2024 σε δημοσιονομικούς όρους. Ενδεικτικά, ποσό ύψους 159 εκατ. ευρώ που αφορά σε έσοδα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δεν επηρεάζει το {αποτέλεσμα} σε δημοσιονομικούς όρους, ενώ σημαντικό μέρος της διαφοράς στις εισπράξεις των φορολογικών εσόδων ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό {αποτέλεσμα} του έτους 2023. Επομένως το πρωτογενές {αποτέλεσμα} σε δημοσιονομικούς όρους διαφέρει από το {αποτέλεσμα} σε ταμειακούς όρους. Επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω αφορούν στο πρωτογενές {αποτέλεσμα} της Κεντρικής Διοίκησης και όχι στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, που περιλαμβάνει και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα των Νομικών Προσώπων και των υποτομέων των ΟΤΑ και Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης.
Τι έγινε στο πεντάμηνο

Την περίοδο Ιανουαρίου – Μαΐου 2024, το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 26,884 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1,472 δισ. ευρώ ή 5,8% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024, παρότι στη τοποθεσία της εισηγητικής έκθεσης είχε συμπεριληφθεί η είσπραξη τον μήνα Μάρτιο ποσού ύψους 1,797 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του, δηλαδή ποσό 1,687 δισ. ευρώ, είχε εισπραχθεί τον Δεκέμβριο του 2023 και επιπλέον ποσό 159 εκατ. ευρώ εισπράχθηκε τον Ιανουάριο 2024.

Εξαιρουμένου του ανωτέρω ποσού, τα καθαρά έσοδα παρουσιάζουν αύξηση κατά 3,110 δισ. ευρώ ή 13,2% έναντι του στόχου.

Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως:

α) στα αυξημένα φορολογικά έσοδα κατά 1,389 δισ. ευρώ μετά την αφαίρεση των επιστροφών και

β) στα αυξημένα έσοδα ΠΔΕ κατά 1,096 δισ. ευρώ.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 29,497 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,414 δισ. ευρώ ή 5,0% έναντι του στόχου.

Πιο συγκεκριμένα, τα έσοδα των μειζόνων κατηγοριών του κρατικού προϋπολογισμού έχουν ως ακολούθως:

Ι. Τα έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 24,715 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,331 δισ. ευρώ ή 5,7% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Η υπερεκτέλεση αυτή προέρχεται κυρίως:

α) από την είσπραξη δύο δόσεων του ΕΝΦΙΑ 2024 (Απρίλιος και Μάιος) συνολικού ποσού 1,150 δισ. ευρώ έναντι πρόβλεψης ποσού 982 εκατ. ευρώ για τους δύο μήνες, καθόσον είχε προβλεφθεί ότι η πρώτη δόση θα εισπραχθεί τον Μάιο και

β) από την καλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2024 (σημειώνεται ότι εκτιμώμενο ποσό ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό {αποτέλεσμα} του έτους 2023), όσο και την καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων του τρέχοντος έτους (ΦΠΑ, ΕΦΚ κλπ.).

     Τα έσοδα της κατηγορίας «Μεταβιβάσεις» ανήλθαν σε 2.761 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 550 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024  κυρίως λόγω: (α) της είσπραξης κατά τον Δεκέμβριο 2023 του ποσού των 1.687 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), ενώ ποσό 159 εκατ. ευρώ εισπράχθηκε τον Ιανουάριο 2024, έναντι στόχου 1.797 εκατ. ευρώ που αρχικά προβλέφθηκε ότι θα εισπραχθεί τον μήνα Μάρτιο 2024 και (β) των αυξημένων εσόδων ΠΔΕ, κατά 961 εκατ. ευρώ, έναντι του στόχου. Ειδικότερα, από το ως άνω εισπραττόμενο ποσό των 2,761 δισ. ευρώ, ποσό 2,374 δισ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ.

    III.  Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» ανήλθαν σε 406 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 17 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.

     Τα έσοδα της κατηγορίας «Λοιπά τρέχοντα έσοδα» ανήλθαν σε 1.567 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 592 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024, κυρίως λόγω των αυξημένων εσόδων από επιστροφές δαπανών, κατά 168 εκατ. ευρώ όσο και από την είσπραξη των τόκων καταθέσεων από την Τράπεζα της Ελλάδος, Α’ τριμήνου 2024, ύψους 196 εκατ. ευρώ, οι οποίοι αναμένονταν να εισπραχθούν στη λήξη του εξαμήνου. Από το ως άνω εισπραττόμενο ποσό των 1.567 εκατ. ευρώ, ποσό 206 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ τα οποία είναι αυξημένα κατά 134 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
    Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων» ανήλθαν σε 23 εκατ. ευρώ, έναντι μηδενικού στόχου.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 2,612 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 58 εκατ. ευρώ από τον στόχο (2,671 δισ. ευρώ).

Τα συνολικά έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 2,580 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,096 δισ. ευρώ από τον στόχο (1,484 δισ. ευρώ).
Τι συνέβη τον Μάιο

Ωστόσο, τον Μάιο 2024 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 4,347 δισ. ευρώ και σημειώνει υστέρηση κατά 868 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου, εξαιτίας του ότι στη στοχοθεσία της εισηγητικής έκθεσης είχε συμπεριληφθεί η είσπραξη τον μήνα Μάιο της πρώτης ενισχυμένης δόσης του ΕΝΦΙΑ, ύψους 940 εκατ. ευρώ, η οποία εισπράχθηκε κατά τον μήνα Απρίλιο 2024 (ποσό είσπραξης 903 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα για τον  Μάιο 2024 έχουν ως ακολούθως:

    Τα έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 4,471 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 748 εκατ. ευρώ ή 14,3% έναντι του στόχου, λόγω της μη είσπραξης της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ τον μήνα Μάιο, όπως είχε προβλεφθεί, αλλά κατά τον μήνα Απρίλιο, όπως προαναφέρθηκε.

Ειδικότερα για τους κυριότερους φόρους της κατηγορίας αυτής παρατηρούνται τα εξής:

    Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 2,016 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 81 εκατ. ευρώ.
    Τα έσοδα των ΕΦΚ ανήλθαν σε 599 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 4 εκατ. ευρώ.
    Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 249 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 695 εκατ. ευρώ, εξαιτίας της είσπραξης της πρώτης ενισχυμένης δόσης του ΕΝΦΙΑ τον μήνα Απρίλιο, αντί Μάιο, όπως είχε προβλεφθεί.
    Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 1,188 δισ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 49 εκατ. ευρώ.

    Τα έσοδα της κατηγορίας «Κοινωνικές Εισφορές» ανήλθαν σε 5 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον στόχο.

    III.Τα έσοδα της κατηγορίας «Μεταβιβάσεις» ανήλθαν σε 98 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 34 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Ποσό 73 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, τα οποία είναι μειωμένα κατά 45 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

 Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» ανήλθαν σε 64 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 25 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.

     Τα έσοδα της κατηγορίας «Λοιπά τρέχοντα έσοδα» ανήλθαν σε 167 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 175 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024, λόγω κυρίως της υστέρησης των εσόδων από επιστροφές δαπανών κατά 122 εκατ. ευρώ σε σχέσης με τον στόχο. Ποσό 2 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, τα οποία είναι μειωμένα κατά 11 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 464 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας υστέρηση κατά 106 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (571 εκατ. ευρώ).

Τα συνολικά έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 74 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 56 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (130 εκατ. ευρώ).
Φρένο στις δαπάνες

Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού από την άλλη, για την περίοδο του Ιανουαρίου – Μαΐου 2024 ανήλθαν στα 27,419 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 721 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (28,141 δισ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Ωστόσο είναι αυξημένες, σε σχέσης με την αντίστοιχη περίοδο του 2023, κατά 52 εκατ. ευρώ.

Στο σκέλος του Τακτικού Προϋπολογισμού οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 1,125 δισ. ευρώ. Η προοδευτικότητα αυτή οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των μεταβιβαστικών πληρωμών προς Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης κατά 845 εκατ. ευρώ.

Αντίρροπα, δηλαδή αυξητικά σε σχέσης με τον στόχο, κινήθηκαν οι πληρωμές των τόκων κατά 230 εκατ. ευρώ και οι μεταβιβάσεις σε λοιπά νομικά πρόσωπα κατά 307 εκατ. ευρώ. Πιο συγκεκριμένα, καταβλήθηκαν 110 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στον ΕΛΓΑ, για την αποζημίωση των πληγεισών αγροτικών εκμεταλλεύσεων από πλημμυρικά φαινόμενα εξαιτίας των θεομηνιών DANIEL-ELIAS περιόδου Σεπτεμβρίου 2023, 134 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ως επιχορήγηση σε συγκοινωνιακούς φορείς (ΟΑΣΑ, ΟΑΣΘ και ΟΣΕ) και 138 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υγείας ως επιχορήγηση στην Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) για την κάλυψη της δαπάνης προμήθειας φαρμάκων για τις ανάγκες των νοσοκομείων του ΕΣΥ και του Γ.Ν. Παπαγεωργίου.

Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 4,413 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση ύψους 404 εκατ. ευρώ σε σχέσης με τον στόχο, καθότι παρουσιάστηκε υπέρβαση του στόχου στο ΠΔΕ.