Οι αόρατες όψεις της φτώχειας και της στεγαστικής ανασφάλειας στις αγροτικές περιοχές της ελληνικής υπαίθρου διερευνώνται σε ερευνητική απασχόληση που πραγματοποιήθηκε στο Πάντειο Ακαδημαϊκό ίδρυμα και παρουσιάστηκε τη Δευτέρα στο 1ο Επιστημονικό Συνέδριο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης που διοργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη από το Τμήμα Χωροταξίας και Μηχανικός Ανάπτυξης Αριστοτελείου Τεχνολογικού Πανεπιστημίου .

DiaNEOSIS: «Ακτινογραφία της φτώχειας στην Ελλάδα

Η επιστημονικά υπεύθυνη του έργου, καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου Θεοδοσία Ανθοπούλου, εξήγησε στο ΑΠΕ στο περιθώριο του συνεδρίου ότι η έλλειψη στέγης και η φτώχεια στις αγροτικές περιοχές δεν μελετώνται, παρόλο που στατιστικά το μεγαλύτερο μέρος των φτωχών στρωμάτων είναι κάτοικοι της υπαίθρου.

Νέες, αβέβαιες συνθήκες στην ύπαιθρο

«Επιμένουμε να εξετάζουμε τις αόρατες πτυχές γιατί η φτώχεια δεν έχει αυτή την οπτική συγκέντρωση στο διάστημα, δεν είναι όπως στις πόλεις όπου φαίνονται οι φτωχοί, οι περιθωριοποιημένοι και οι άστεγοι – δηλαδή, δεν θα το βλέπαμε σε έναν αγροτικό άνθρωπο. κοιμόμαστε σε ένα παγκάκι, όχι δεν θα βλέπαμε εικόνες ή περιοχές φτώχειας. Κι αυτό γιατί υπάρχουν περισσότερα άτυπα δίκτυα, συγγενικά δίκτυα, γείτονες και η Εκκλησία, που κατά κάποιο τρόπο ‘θεραπεύει’ αυτά τα προβλήματα», τόνισε.

«Αφού δούμε σε εθνικό και περιφερειακό {επίπεδο} τις περιοχές όπου έχουμε συγκεντρώσεις πληθυσμού κάτω από το όριο της φτώχειας με βάση δικαιούχους Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, γίνεται χαρτογράφηση από την περιφερειακή και δημοτική ενότητα, δίνοντας μια χωρική διάσταση στο φαινόμενο σε μικρότερη γεωγραφική κλίμακα. ώστε να συνεχίσουμε την έρευνας πεδίου», σημείωσε η κ. Ανθοπούλου.

Ακραία φτώχεια και στεγαστική ανασφάλεια

Στο πλαίσιο της έρευνας και όπως υποδεικνύει η συγκεκριμένη μεθοδολογία, έχουν ήδη επιλεγεί 4 τομείς στους οποίους οι επιστήμονες θα επικεντρώσουν τα ενδιαφέροντά τους.

«Πρόκειται για τη Ροδόπη που έχει ως πρόσθετο μειονοτικό πληθυσμό, την Ηλεία με ιδιαίτερη προσοχή στις μεγάλες συγκεντρώσεις εργαζομένων και ομάδων Ρομά και την Καρδίτσα, επειδή η Θεσσαλία είναι η καρδιά του αγροτικού μας τομέα, έχει συγκεντρώσεις Ρομά και πλήττεται από ακραία καιρικές συνθήκες», εξήγησε ο καθηγητής.

Πράγματι, δεδομένων των προβλημάτων που προκαλούν οι πλημμύρες, θέλουμε να δούμε πώς η κλιματική κρίση αυξάνει τον κίνδυνο πληθυσμιακών ομάδων να πέσουν σε ακραία φτώχεια και οικιστική ανασφάλεια», πρόσθεσε.

Η τέταρτη περιοχή στόχος είναι ο νομός Ρεθύμνου, ο οποίος ως νησί συνδυάζει τον τουρισμό και τις αγροτικές δραστηριότητες και ως εκ τούτου επηρεάζει την κατασκευή κατοικιών που συναντάται συνήθως σε τουριστικές περιοχές.

«Νέες απειλές εμφανίζονται επίσης στις αγροτικές περιοχές, όπως η κλιματική αλλαγή και η ενεργειακή κρίση, που μπορεί να αφήσουν τους αγρότες να μην μπορούν να αγοράσουν ή να σπείρουν σπόρους και οι καλλιέργειές τους να χαλάσουν στο χωράφι λόγω της ξηρασίας. Αυτό λοιπόν έχει άμεσο αντίκτυπο στο εισόδημά του και στον κίνδυνο της φτωχοποίησης», εξήγησε η κ. Ανθοπούλου.

Χαμηλές τιμές παραγωγού, ακριβά τρόφιμα στο ράφι

«Υπάρχουν νέες, αβέβαιες συνθήκες και είναι πολύ δυναμικές, τις οποίες το κράτος δεν κατανοεί. Επηρεάζουν τον κόσμο της γεωργίας και υπάρχουν αναταράξεις στην αγοράστρια όπου σε κάθε {περίπτωση} έχουμε να κάνουμε με μια αγροτική κρίση μαζί με όλες τις άλλες κρίσεις του παραγωγικού μοντέλου και των αγορών, δηλαδή έχουμε ολιγοπωλιακές συνθήκες συγκέντρωσης της αγροτικής βιομηχανίας , τη διανομή των δικτύων και δεν είναι τυχαίο ότι τα τρόφιμα είναι ακριβά στο σούπερ μάρκετ, αλλά οι τιμές παραγωγού είναι ακόμα χαμηλές».

Η συνεχιζόμενη μελέτη στον τομέα αυτό «Φτώχεια και Οικιστική Ανασφάλεια στις Αγροτικές Περιοχές υπό το φως της Κοινωνικής Ανθεκτικότητας – POVE.R.RE» χρηματοδοτείται από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας στο πλαίσιο του «2. προσκλήσεις υποβολής ερευνητικών έργων «ΕΛ.ΙΔΕ Κ. για την στήριξης Εργαζομένων ΔΕΠ και Επιστημόνων», 2022-2024.

Εκτός από την κα Ανθοπούλου από το Πάντειο Ακαδημαϊκό ίδρυμα, στη μελέτη συμμετέχουν η Αφροδίτη Καλτσά, ερευνήτρια, ο Νίκος Κουραχάνης, επίκουρος καθηγητής και η Δρ Σοφία Νικολαΐδου. ΕΑΠ, Ερευνήτρια, Γλυκερία Σταματοπούλου, Πάντει Μεταδιδάκτορας, Σχολή Κοινωνικής Πολιτικής και Μαρία Παρταλίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΑΠΘ, Γεωπονική Σχολή.