Κάτω από τον πλούτο των εθνικών… προστατευόμενων περιοχών υπάρχουν «κρυφά» έσοδα για το κρατικό ταμείο ύψους 2 δισ. ευρώ ετησίως. Σύμφωνα με νέα μελέτη της διαΝΕΟσις, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασίας με τον Οργανισμό Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) και δημοσιεύτηκε σήμερα, τα χρήματα αυτά θα εισρεύσουν στην ελληνική οικονομία εάν εντοπιστεί και χρησιμοποιηθεί το 40% των περιοχών Natura 2000 της χώρας. όπως είναι σήμερα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ταυτόχρονα, θα παρείχε πάνω από 15.000 θέσεις εργασίας.

Το δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura καλύπτει περίπου το 27% της χερσαίας έκτασης, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών οικοτόπων (π. Ωστόσο, οι περιοχές Natura είναι σημαντικές όχι μόνο για την προστασία των οικοσυστημάτων και της άγριας ζωής, αλλά και για την τοπική κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη ιδεών μέσω της προώθησης ήπιων μορφών τουρισμού (π.χ. οικοτουρισμός). Μάλιστα, όπως επισημαίνεται στη μελέτη (συνέχεια της ίδιας από το 2017) που υπογράφουν ερευνητές του Πανεπιστημίου Χαροκοπέα (που ερευνήθηκε από τον Ομότιμο Καθηγητή Τουριστικής Ανάπτυξης κ. Πάρη Τσάρτα) και των Πανεπιστημίων Χαροκοπέας, Αιγαίου και Δυτικής Αττικής, «καλοήθης οικονομική δραστηριότητα στην επικράτεια που μπορεί να τους δώσει πρόσθετα κίνητρα για την προστασία τους».

Συνολικά, εκτιμάται ότι, με ετήσιο κοστούς 148,5 εκατ. ευρώ, η {διαχείριση} και προστασία των περιοχών Natuta στην Ελλάδα θα μπορούσε να αποφέρει ετήσια οφέλη 2 δισ. ευρώ. Ο εκτιμώμενος συνολικός προϋπολογισμός για δράσεις ανάπτυξης βιώσιμου τουρισμού σε περιοχές Natura 2000 (μέτρα προστασίας και αποκατάστασης, πράσινες υποδομές, διοικητικά έξοδα κ.λπ.) στην Ελλάδα αγγίζει τα 1.039,5 εκατ. ευρώ για την επταετία 2021-2027.

Διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία 7,7 δισ. ευρώ

Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι αναγκαίες παρεμβάσεις θα μπορούσαν να ενταχθούν στα χρηματοδοτικά εκπαιδευτικά προγράμματα που διαθέτει η Ελλάδα στο ισχύον δημοσιονομικό πλαίσιο. Το νέο ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Resilience Fund), το πρόγραμμα Life 2021-2027, η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ 2023-2027) και η Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασίας (Interreg) παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εύρεση των κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων. (*2*)

Το νέο ΕΣΠΑ εισάγει σημαντικές προσθήκες σε δραστηριότητες σε περιοχές Natura 2000 σε σχέσης με την προηγούμενη περίοδο, μέσω της προτεραιότητας 6, προϋπολογισμού 74 εκατ. ευρώ, του προγράμματος Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, προτεραιότητας 3, προϋπολογισμού 71 εκατ. ευρώ, Αλιείας, Υδατοκαλλιέργειας και Sea and through Integrated Investments Spatial (OCE), συνολικού προϋπολογισμού 414 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Μια άλλη βασική πηγή χρηματοδότησης είναι το Ταμείο Ανασυγκρότησης, με «χαρτοφυλάκιο» 1,8 δισ. ευρώ για την πράσινη ανάπτυξη ιδεών, ενώ το Life 2021-2027 με προϋπολογισμό 5,4 δισ. ευρώ και το Interreg στοχεύουν επίσης δραστηριότητες που σχετίζονται με την ανάπτυξη ιδεών του τουρισμού σε προστατευόμενες περιοχές Natura Δίκτυο 2000 περιοχές.

Πολιτική εισιτηρίων

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για επενδύσεις στο Natura μπορεί να συνδυαστεί με αποτελεσματικότερη εμπορική χρήση προστατευόμενων περιοχών.

Για παραδείγματα με:

– πολιτική εισιτηρίων όπως ισχύει ήδη στο Φαράγγι της Σαμαριάς και στο Πάρκο των Σποράδων

– παροχή υπηρεσιών (π.χ. οργάνωση αθλητικών, κοινωνικών δραστηριοτήτων ή ταξιδιών)

– πώληση τοπικών προϊόντων.

Απόδοση των επενδύσεων

Τα τέλη εισόδου που καταβάλλονται από τους τουρίστες που επισκέπτονται τις προστατευόμενες περιοχές παρέχουν άμεσα έσοδα στα κράτη και τα χρήματα που δαπανώνται σε ξενοδοχεία, γεύματα, μεταφορές, αναμνηστικά και άλλες τουριστικές υπηρεσίες τονώνουν την τοπική οικονομία. «Όταν υπολογιστεί το άθροισμα αυτών των άμεσων και έμμεσων οικονομικών οφελών, προκύπτει μια κρίση του ποσοστού απόδοσης των δημοσίων επενδύσεων σε προστατευόμενες περιοχές και φυσιοτουρισμό», σημειώνει η έκθεση, η οποία ανέλυσε παραδείγματα από τέσσερις χώρες. Βραζιλία, Φίτζι, Νεπάλ και Ζάμπια και διαπίστωσαν ότι τα οφέλη από την επένδυση σε προστατευόμενες περιοχές υπερτερούν κατά πολύ του κόστους της αρχικής επένδυσης. Τα ποσοστά απόδοσης ήταν τα εξής:

• 6 φορές το ποσό που επενδύθηκε στο θαλάσσιο πάρκο Abrolhos στη Βραζιλία.

• 8 φορές το ποσό που επενδύθηκε στο Εθνικό Πάρκο Chitwan στο Νεπάλ.

• 16 φορές το ποσό που επενδύθηκε στο Εθνικό Πάρκο Lower Zambezi στη Ζάμπια.

• Ποσό 28 επενδύσεων στο Εθνικό Πάρκο South Luangwa στη Ζάμπια.

Ένταση τουρισμού

Σε κάθε {περίπτωση}, υπάρχουν περιορισμοί στο είδος και την ένταση των τουριστικών δραστηριοτήτων στις περιοχές Natura ανάλογα με τη ζώνη προστασίας. Τα είδη τουρισμού που θεωρούνται κατάλληλα είναι ο οικοτουρισμός (πεζοπορία, παρατήρηση πουλιών, εκδρομές κ.λπ.), ο αγροτουρισμός ({συμμετοχή} σε αγροτικές δραστηριότητες, π.χ. συγκομιδή ελιάς) και ο πολιτιστικός τουρισμός (επισκέψεις σε μνημεία, μουσεία κ.λπ.).

Ωστόσο, οι προκλήσεις είναι πολλές. Ακόμη και για τέτοιες ήπιες δραστηριότητες, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις (ρύπανση, ενόχληση της άγριας ζωής κ.λπ.) μπορεί να είναι σημαντικές. Ένα άλλο προβληματισμός αφορά τη {διατήρηση} μιας αυθεντικής εμπειρίας του τοπικού πολιτισμού σε συνθήκες μεγάλης ανάπτυξης των τουριστικών δραστηριοτήτων. Μια άλλη πρόκληση που επισημαίνεται στη μελέτη είναι η παραγωγή κατάλληλων υποδομών (δρόμοι, εγκαταστάσεις για άτομα με αναπηρία κ.λπ.) για τη {διαχείριση} της κίνησης των επισκεπτών. Επίσης, είναι απαραίτητη η ενημέρωση των επισκεπτών για την προστασία των περιοχών αυτών.

Προτάσεις πολιτικής

Οι επιστήμονες εξέτασαν παραδείγματα προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα (Αλόννησος, Χελμού-Βουραϊκός, Εθνικοί Δρυμοί Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου, Λίμνη Κερκίνη, Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου-Αιτωλικό, Όλυμπος και Ελαφόνησος) και στο εξωτερικό (Ορεινό Σύμπλεγμα Αμβρούτσο στην Ιταλία, Αζόρες Πορτογαλία, Αρχιπέλαγος της Camargue στη Γαλλία) οι οποίες έχουν, σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό, αναπτύξει τουριστικές δραστηριότητες. Σύμφωνα με τα διδάγματα από υποθέσεις στο εξωτερικό, ο βιώσιμος τουρισμός σε προστατευόμενες περιοχές έχει αναπτυχθεί επαρκώς μέσω της συνέργειας αρμόδιων τουριστικών αρχών, αρχών βιώσιμης ανάπτυξης, τοπικών αρχών και τουριστικών επιχειρήσεων. Αντίθετα, στην Ελλάδα υπάρχει ετερογενής χρήση διαφορετικών εργαλείων διαχείρισης.

Προκειμένου να δημιουργηθεί ένα μοντέλο βιώσιμου τουρισμού στις προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας, η ομάδα μελέτης προτείνει μια εργαλειοθήκη σύμφωνα με τις δέκα αρχές του αειφόρου τουρισμού και προσαρμόζει τις προτεινόμενες στρατηγικές και δράσεις στην {περίπτωση} της Ελλάδας. Οι δραστηριότητες αυτές σχετίζονται ενδεικτικά με την ενίσχυση του πλαισίου διαχείρισης, τη λειτουργική ικανότητα, την προώθηση και προώθηση, τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, την παροχή τουριστικών προϊόντων υψηλής ποιότητας, την στήριξης της τοπικής οικονομίας, καθώς και την ενίσχυση της συνεργασίας τοπικών κοινωνιών και τουριστικών φορέων για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης. τουριστικούς στόχους.